چند روز پس از چرخش مواضع ترکیه در قبال داعش و حمله به آن، کم کم اهداف و دلایل واقعی این تغییر موضع در حال روشن شدن است، به ویژه اینکه تا پیش از این ترکیه مدتها داعش را تحت حمایت قرار داده و تسهیلاتی را برای آن فراهم می‌کرد و علاوه بر این سایر گروههای تروریستی را زیر چتر حمایتی خود گرفته بود.
ترکیه تا پیش از این حامی و پشتیبان داعش بود و نه تنها از اقدامات آن چشم پوشی می کرد، بلکه تسهیلاتی را نیز برای آن فراهم می آورد، اما از چند روز پیش نشانه های چرخش موضع آن در قبال داعش نمایان شد به گونه ای که رو درروی این گروه قرار گرفت.
جالب اینکه اولین دلیلی که ترکیه در این خصوص ارائه خواهد کرد، انفجار در شهر سوروچ است، زیرا در آن انگشت اتهام خود را به سمت داعش نشانه رفته است. اما نگاهی به برخی تحولات، پاسخ هایی در مورد پشت پرده واقعی این رویکرد تازه ترکیه یا همان رویارویی با داعش در اختیار ما قرار می دهد.
با این حال تا این لحظه معلوم نیست که حد و مرز تغییر موضع ترکیه و رودر رو شدن آن با داعش تا کجا پیش خواهد رفت و آیا این موضع محدود است یا خیر؟
نگاهی به پشت پرده این چرخش موضع نشان می دهد که نشانه هایی برای توجیه آن در رسانه ها نمود یافته است، زیرا ترکیه – پس از حدود دو سال حمایت از داعش و مخالفت با پیوستن به ائتلاف بین المللی علیه آن- اکنون در تلاش است در سطح رسانه ها این چرخش موضع را توجیه کند و در همین خصوص رسانه های آمریکا از عبارت «معامله» استفاده می کنند.
نکته قابل ملاحظه اینکه هر چند معلوم نیست این معامله با چه کسی انجام گرفته است، شبکه سی.ان. ان آمریکا نیز به معامله در این خصوص اشاره کرده و« فیلیپ مد» کارشناس مسائل مبارزه با تروریسم در گفت وگو با این شبکه اظهار داشت: ترکیه به عنوان بخشی از این معامله تعقیب اعضای داعش و مخالفان تندرو در سوریه، شبه نظامیان کُرد را مورد حمله قرار داده است.
مد در مورد اینکه چه انگیزه هایی موجب شد ترکیه رویکرد خود را تغییر دهد؟ تصریح کرد: آنچه روند امور را تغییر داد، حمله تروریستی هفته گذشته در ترکیه بود و در واقع آن زمان بود که ترکیه اعلام کرد دیگر کافی است و داعشی ها را تحت تعقیب قرار خواهد داد.
در همین ارتباط «استوارت ویلیامز» در خبرگزاری فرانسه گزارشی را با عنوان « ترکیه از فرصت حمله به داعش برای حمله به حزب کارگران کردستان استفاده خواهد کرد» نوشت: بعد از چند ماه تردید، ترکیه حمله به داعش را آغاز کرد اما در عین حال این فرصت را برای حمله به کُردها نیز مغتنم شمرد که این اقدام می تواند روند متزلزل صلح را در معرض تهدید قرار دهد.»
وی افزود: پس از نشانه رفتن انگشت اتهام به سمت داعش در انفجار انتحاری شهر سوروچ و جان باختن ۳۲ نفر و نیز تحت تاثیر فشار آمریکا بر آنکارا به منظور موضع گیری جدی تر در قبال «جهادی ها» ترکیه از روز جمعه مواضع وابسته به داعش را در خاک سوریه هدف حمله قرار داده است.
ویلیامز ادامه داد: اما ترکیه حملات نظامی خود در نقاط مرزی را علیه عناصر حزب کارگران کردستان در شمال عراق گسترش داد تا جایی که این حملات گسترده ترین حملات هوایی ترکیه از سال ۲۰۱۱ و پس از حملات خونین که عامل آن را پ‌ک‌ک دانست، به شمار می آید.
در این گزارش به نقل از کارشناسان آمده است، حزب حاکم عدالت و توسعه در ترکیه در پی عملکرد ناامید کننده در انتخابات پارلمانی چندی پیش به دنبال افزایش تعداد نامزدها و نیز جلوگیری از تلاش کُردها برای ایجاد جایگاه قوی در سوریه است.
به هر حال آنکارا در تکاپوی توجیه حمله به داعش و پ‌ک‌ک است و در همین راستا «ابراهیم کالین» سخنگوی رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در اظهاراتی مطبوعاتی گفت: هر چند داعش و پ‌ک‌ک انگیزه های متفاوتی دارند اما شیوه و اهداف این دو گروه شبیه هم است.
رویترز نیز در خصوص تغییر موضع ترکیه در قبال داعش اعلام کرد: ترکیه به طورناگهانی در هفته جاری موضع خود را تغییر داد و در حالی که در قبال ائتلاف آمریکایی علیه داعش تا مدت ها دستخوش شک و تردید بود، اکنون پایگاههای نظامی هوایی خود را به روی نیروهای ائتلاف گشوده است و علاوه بر این به نوبه خود داعش و پ‌ک‌ک را هدف حمله قرار داده است و در کنار آن در برخی شهرها نیز موجی از حملات گسترده علیه افراد مظنون به وابستگی به این گروهها را آغازکرده است.
عملا نیز از زمان آغاز حمله علیه داعش مسئولان ترکیه در دو روز گذشته صدها نفر را دستگیر کردند که این دلیل دیگری بر اطلاع ترکیه از فعالیت و تکاپوی داعشی ها است.
به موازات این اقدامات جنگنده های ترکیه پناهگاه پ‌ک‌ک در کوه های «قندیل» واقع در شمال عراق را هدف قرار داده و همزمان آن را زیر آتش توپخانه گرفتند.
در خاک سوریه نیز مواضع داعش و کُردها در چند نقطه هدف حمله قرار گرفت و تانک های ترکیه روستای « زور مغار» از توابع عین العرب را که تحت کنترل نیروهای دفاع مردمی کُرد است، مورد حمله قرار دادند.
در این میان یگان های حمایت مردمی کُرد در سوریه اعلام کردند که ارتش ترکیه مواضع آنان را در نزدیکی شهرک «جرابلس» که تحت اشغال داعش است، هدف حملات توپخانه ای قرار دادند.
صحه گذاشتن آمریکا بر حملات ترکیه علیه پ‌ک‌ک از توافق از پیش انجام شده بین دو طرف حکایت دارد .
در این میان رویترز به نقل از یکی از مسئولان دولت آمریکا اعلام کرد: ترکیه برای دفاع از خود حق دارد پ‌ک‌ک را هدف قرار دهد.
این شبکه همچنین از آنچه آن را « افزایش تمرکز و تلاش ترکیه برای مقابله با داعش» برشمرد، استقبال کرد.
به این ترتیب به نظر می رسد آمریکا در پرتو تحولات منطقه ای در تلاش است تسهیلات ترکیه به داعش را متوقف کرده و آن را به ائتلاف بین المللی علیه این گروه ملحق سازد و همزمان به دنبال یافتن برون رفتی مشخص برای چرخش موضع ترکیه بوده و تلاش دارد زمینه ای را برای حمله جدید ترکیه علیه پ‌ک‌ک فراهم کند.
در این میان ترکیه از طریق شدت بخشیدن به اقدامات خود علیه افراد مظنون و نیز حملات هوایی به دنبال کاهش هرگونه واکنش داعش در مرزهای خود است و در این چارچوب موضوع تلاش ترکیه برای ایجاد منطقه امن در مرزها مطرح می‌شود.
به هر حال ترکیه نقش خود را در تسهیل ورود افراد مسلح به سوریه ایفا کرد و اکنون در مرحله جدید با توجه به محاسبات آمریکا و نیز محاسبات داخلی خود در تلاش برای کاهش ناامنی در مرزها است به ویژه اینکه حزب عدالت و توسعه در انتخابات پارلمانی اخیر با ناکامی روبه روشد و اکنون از حمله به پ‌ک‌ک به عنوان برگ برنده استفاده می کند.
منبع: المنار لبنان
