ریبوار مرادی//

چند ماه پیش انتخاباتی در ترکیه برگزار شد که در نتیجه آن حزب حاکم عدالت و توسعه رجب طیب اردوغان نتوانست اکثریت آرا را از آن خود کند و لذا در پیش روی خود دو گزینه انتخابات زودهنگام و یا دولت ائتلافی را مشاهده می کرد که نهایتاٌ به انتخابات زودهنگام رای داد و این انتخابات دیروز یکشنبه ۱۰ آبان در این کشور برگزار شد و این بار برخلاف بسیاری از نظرسنجی ها که نشان می داد این حزب با ریزش آرا مواجه خواهد بود، آرای خود را افزایش داد و ۵۸ کرسی از انتخابات قبلی بیشتر اخذ کرد.

پس از ناکام ماندن انتخابات ۷ ژوئن در این کشور، انفجاری در شهر سوروچ به وقوع پیوست که مسبب آن داعش اعلام شد. اما به دنبال آن حزب کارگران کردستان ترکیه که ۲ سال آتش بس اعلام کرده بود در حال مذاکره با دولت ترکیه بودند، باردیگر حملات خود را از سر گرفت. البته طرفین همدیگر را متهم معرفی می کردند و هرکدام دیگری را متهم به شروع دوباره این جنگ می کرد. در هرصورت این جنگ بیش از ۳ ماه به طول انجامید و بالغ بر ۲۰۰۰ تن کشته و زخمی داد. اما نتیجه  آن برای پ ک ک منفی بود که این خود نشان از استراتژی غلط و ناکارآمد این گروه در این بازه زمانی بوده است.

چرا پ ک ک؟ چون حزب دموکرات خلق ها (HDP) برای همه با نام پ ک ک شناخته شده است و کسی ای حزب را به عنوان یک حزب مستقل نمی شناسد و لذا دستورات وارده از کوه و توسط رهبران پ ک ک صادر می شود و رهبران این حزب هم فقط مجری این دستورات هستند. به همین خاطر باید دلیل ریزش آرای این حزب را در جوانب اشتباه استراتژی پ ک ک جستجو کرد.

حملات و درگیری هایی که طی ماه های گذشته و پس از انتخابات ۷ ژوئن در مناطق جنوب شرق و شرق ترکیه به وقوع پیوسته، به نوعی استراتژی پ ک ک برای انتخابات زودهنگام در ترکیه محسوب می شود. به عقیده ی سیاسیون، پ ک ک با این کار خواست چهره حزب حاکم و شخص اردوغان را جنگ طلب و ضد کورد نشان دهد و از این فرصت برای کسب آرای بیشتر استفاده کند تا شاید از این طریق از ریاستی شدن حکومت در ترکیه توسط اردوغان جلوگیری کنند. البته به عقیده ی برخی دیگر از کارشناسان، دست پ ک ک و اردوغان در یک کاسه بود و این همه بازی اردوغان بود که پ ک ک را هم با خود همراه ساخته بود، چراکه اردوغان می خواست با جنگ افروزی در منطقه، آرای از دست رفته اش را در پوشش مبارزه با تروریسم، بازگرداند و باردیگر یکه تاز میدان سیاست در ترکیه شود، که همچنین هم شد و پ ک ک هم با بازی قشنگ خود در این مدت، وی را در رسیدن به اهدافش یاری کرد.

در این میان حزب دموکراتیک خلق ها به سرکردگی صلاح الدین دمیرتاش، تنها نقش توپ جمع کن را در این بازی داشت و اگر چند بار هم از خشونت و اقدامات پ ک ک انتقاد کرد، به شدت توسط رهبران پ ک ک سرکوب شد و تا جایی که دوران کالکان از سران این گروه در خطاب به دمیرتاش گفته بود که او در حدی نیست که در این مسائل دخالت کند و یا دستوری بدهد. این درحالیست که دمیرتاش برای راضی کردن رهبران این گروه در اروپا به ویژه شخص زبیر آیدار و رمزی کارتال، به بروکسل سفر کرد و با آنها جلسه گذاشت و نظر آنها هم همین بود، اما پ ک ک در جواب به این درخواست که خواستار پایان دادن به خشونت ها در مناطق کردنشین ترکیه شده بودند گفت: آنانی که در اروپا نان می خورند، به غرب نزدیک ترند و لذا نمی توان به آنها اعتماد کرد. به عبارتی دیگر و عامیانه پ ک ک حتی سران خود در اروپا را به جاسوسی و همکاری با کشورهای اروپایی و غربی متهم کرد و حرف آنها را نادیده و بی ارزش نشان داد.

اما آنچه در نتیجه  این انتخابات به وضوح خود را نشان داد این بود که مردم ترکیه و حتی کردهای مناطق کردنشین این کشور هم خواستار آرامش و امنیت هستند. هرچند پ ک ک قبل از شروع انتخابات از تقلب در آن می گفت و در پایان هم همین حرف را تکرار کرد، اما در کل این تاکتیکی است که در صورت افزایش آرا به نوعی دیگر مطرح می شد و حالا هم که ریزش آرا داشته اند به نوعی دیگر بیان می شود. در هرصورت مردم ترکیه در کل با آرای خود نشان دادند که از خشونت و افراطی گری حمایت نخواهند کرد و سند معتبر برای این ادعا هم ریزش چشم گیر آرای دو حزب ملی گرای کرد و ترک (HDP و MHP) در انتخابات اخیر بود.

اما آنچه این قضیه را بیش از پیش پیچیده تر می کند، شکست استراتژی پ ک ک در این معادله بود. چون پ ک ک فکر می کرد با این کار چهره اردوغان و دولت باغچلی (رهبر حزب ملی گرای ترکیه) را به عنوان دو شخص و حزب خشونت طلب در ترکیه مخدوش خواهد کرد و در نتیجه ریزش آرای آنها به نفع حزب دموکراتیک خلق ها و حزب جمهوری خواه خلق (CHP) خواهد شد که با این کار پ ک ک به چند هدف خود می رسید.

اول اینکه اردوغان و حزبش را به عنوان تنها تصمیم گیرنده جدی در مخالفت با پ ک ک در مناطق کردنشین ترکیه،شمال عراق و شمال سوریه به جایگاه ضعیف تری سوق می داد که با این کار جایگاه خود را در شمال سوریه و عراق محکم تر می کرد، چراکه اردوغان به شدت با قدرت گرفتن این گروه در شمال سوریه تحت نام پ ی د و ی پ گ مخالف است و از سوی دیگر هم با مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان روابط خوبی دارد که اگر آنچه پ ک ک در سرمی پروراند محقق می شد، درآن صورت پ ک ک در شمال سوریه و عراق قوی تر می شد.

دوم اینکه پ ک ک حساب کرده بود که اگر این ریزش آرا به نفع خود آنها و حزب دموکراتیک خلق ها هم تمام نشود، حداقل به صندوق جزب جمهوری خواه (ج ه پ) خواهد رفت که به عنوان دوست و متفق پ ک ک و ه د پ در حال بازی کردن است. اما چرا ج ه پ؟ چون این حزب هنوز هم بر اصول ترکیسم آتاترک اصرار دارد و این سال ها رهبر پ ک ک عبدالله اوجالان که در زندانی در جزیره امرالی ترکیه است، بارها در ملاقات با وکلا و هیئت های اعزامی از آتاترک تعریف و تمجید کرده و وی را به عنوان ابر شخص ترکیه در تاریخ این کشور معرفی کرده است و خود را نیز از شاگردان آن. این درحالیست که اوجالان در سخنان و نوشته های خود قبل از آنکه زندانی شود، از آتاترک به عنوان شخصیتی فاشیست و توطئه گر نام می برد و تمامی بدبختی کردها را به وی ربط می دهد که چگونه از حسن نیت کردها به نفع خود سوءاستفاده کرده و آنها را قتل عام کرده است.

سخن آخر اینکه، این استراتژی در نهایت به نفع اردوغان و حزبش تمام شد و در این میان پ ک ک و ه د پ هم بر کرسی شکست تکیه داند. البته تفاوتی چندانی هم نمی کند که پ ک ک عمدا به نفع اردوغان و آک پارتی بازی کرده و یا سهوا. چون این گروه در کارنامه خود از این نوع اقدامات با نتیجه معکوس زیاد انجام داده است.

ایمیل نویسنده: r.moradi@gmail.com