محمد حسین جعفریان//

چند ماه پیش وقتی ترکیه یک جنگنده روسی را در آسمان سوریه هدف قرار داد، بسیاری از کارشناسان مسایل منطقه بر این نظر بودند که مسکو علاوه بر مجازات های اقتصادی معمول از راه های غیر مستقیم وارد جنگی اعلام نشده با آنکارا خواهد شد. قابل پیش‌بینی‌ترین سناریو در این میان، کمک روس‌ها به اپوزیسیون و مخالفان سیاسی اردوغان از یک سو و تجهیز و تحریک کردهای جدایی طلب ترکیه از سوی دیگر بود.

در بخش اول کرملین خیلی زود مقدمات یورش خود را فراهم کرد. آن‌ها در قدم اول اسنادی از معادلات نفتی آنکارا با داعش را علنی کردند. اتفاقی که اردوغان را به واکنشی از سر استیصال واداشت. در قدم بعدی اسنادی از فساد حلقه اول نزدیکان اردوغان به رسانه های مجازی راه یافت و در ادامه نیز پوتین سرحلقه مخالفان خوب حاکم ترکیه، یعنی «صلاح‌الدین دمیرتاش» رئیس حزب دموکراتیک خلق را به مسکو فراخواند و در سطحی عالی از او میزبانی کرد. رفتاری که خشم اردوغان را برانگیخت و سبب شد او به صورت تلویحی از سرنگون کردن جنگنده روسی اظهار ندامت کند.

بی‌گمان دولتمردان ترکیه تصور نمی کردند که حمله به این جت روسی تا این اندازه برای آن ها هزینه به بار بیاورد. آن ها شاید به این امید بودند که با این رفتار، آمریکا و ناتو را در یک عمل انجام شده برای حمایت از آنکارا قرار دهند. اردوغان بر آن بود تا از نمد تیرگی روابط غرب و روسیه بر سر اوکراین، کلاهی برای مشکلات خویش در سوریه تدارک ببیند. اما پیش‌بینی او به واقعیت بدل نشد. غرب عقب‌نشینی کرد و آنکارا وارث هزینه‌های سنگین این ماجراجویی شد.

تمام آنچه آمد، هنوز بخش از تنبیهی است که مسکو برای اردوغان در نظر گرفته است. در یکی دو ماه اخیر حملات انتحاری در ترکیه افزایش یافته و مهم‌تر از آن پ.پ.ک به جنگی سهمگین و مستقیم با ارتش روی آورده و این همان پیش‌بینی اغلب کارشناسان منطقه بود که اینک صورت واقع به خود گرفته است.
بتازگی خبرنگارانی که خود را به مناطق درگیری در جنوب و شرق ترکیه رسانده‌اند، تصاویر تکان‌دهنده‌ای منتشر کردند. تصاویری از شهرها و روستاهایی که به میدان نبرد بدل شده و در ظاهر تفاوتی با تصاویر ارسالی از مناطق جنگ زده سوریه ندارند. به نظر می‌رسد وسعت و شدت نبردها بسیار بیشتر از حد تصوراست و اگر دامنه آن به شهرهای بزرگ برسد، می‌تواند یک فاجعه را برای ترکیه رقم بزند. گویا پوتین بر آن است که تا سرنگونی اردوغان پیش برود و اردوغان اما معلوم نیست به چه میزان و تا کی تاوان جنگنده‌ای که سرنگون کرده را خواهد پرداخت!