پاسخ دباغ به چند سؤال درباره استقلال کوردستان

ناظم دباغ نماینده اقلیم کوردستان عراق در تهران درباره اظهارات مسرور بارزانی درخصوص استقلال کوردستان عراق گفت مسرور بارزانی به عنوان یک مسوول در اقلیم کوردستان عراق، نظر شخصی خود را مطرح کرده و اشکالی هم ندارد اما این سخنان بیش از هر چیز متوجه شرایط کنونی عراق و دولت این کشور است. ما اکنون مطمئن شده‌ایم کسانی در بغداد و دولت عراق هستند که می‌خواهند کردها را به سمت جدایی هل بدهند. این صحبت‌ها را آقای مسرور بارزانی گفته اما کسانی در حزب الدعوه عراق هستند که می‌گویند کردها استقلال پیدا کنند و بروند دولت تشکیل بدهند. اینکه آنها به چه دلایلی، کردها را برای استقلال و تجزیه عراق دعوت می‌کنند، باید خودشان پاسخ دهند. اگر شما به شکل‌گیری دولت عراق پس از سقوط صدام و فروپاشی نظام بعثی عراق نگاه کنید، متوجه می‌شوید کردها از نخستین روز تاسیس نظام جدید عراق، به دنبال جدایی نبودند. آقای طالبانی نقش جدی در وحدت عراق ایفا کرده است و مراجع و گروه‌های عراقی نیز همیشه از نقش ایشان تعریف کرده و از او حمایت کرده‌اند و جلال طالبانی را محور وحدت دانسته‌اند ولی هنگامی که حیدر العبادی بدون توجه به توافقات قبلی به صورت یکجانبه و یکطرفه تغییراتی را در سطح حکومتی ایجاد می‌کند و در این تغییرات هیچ مشورتی با کردها نمی‌کند و کاندیدای کردی را برای تصدی مسوولیتی معرفی می‌کند که گروه‌های کردی آن فرد را قبول ندارند، چنین شرایطی هم ایجاد می‌شود. از این دست اقدامات را قبلا صدام و دیگر حاکمان عراق انجام می‌دادند که به خواست مردم و احزاب توجهی نمی‌کردند. وقتی این شرایط ایجاد می‌شود، شک نکنید که کُرد از خود حمایت می‌کند و برای خود تصمیم‌گیری خواهد کرد.

کوردپاریز// دباغ در جواب به این سوال که جدایی اقلیم کوردستان از عراق تا چه اندازه مورد حمایت روس‌ها و ‌‌آمریکایی‌هاست؟ گفت:  درخواست‌هایی وجود دارد ولی ما نباید منتظر حمایت آنها باشیم. کسانی که منتظر حمایت آنها هستند، همان‌هایی هستند که شرایط امروز را ایجاد کرده‌اند، منطقه را تقسیم کردند و به خاطر منافع خود، آشوب‌ها را دامن زده‌اند و اکنون نیز در منطقه حضور دارند. ما به عنوان کُرد انتظار داریم بر اساس قانون اساسی عراق و بر اساس توافقات قبلی، حقوق کردها محفوظ باشد ولی در صورتی که این حق مورد توجه قرار نگیرد و آن حقوق رعایت نشود، نباید هم انتظاری وجود داشته باشد. در طول تاریخ این قدرت‌هایی که شما از آن سخن گفتید، همان‌هایی بودند که قبلا از صدام حمایت می‌کردند، نه فقط علیه مردم کُرد بلکه علیه ایران و سایر بازیگران منطقه‌ای.

همه حقوق مردم کُرد را قبول دارند ولی مورد حمایت قرار نمی‌دهند. ما تا به امروز نشنیده‌ایم که آمریکایی‌ها و روس‌ها کردها را مورد حمایت قرار دهند و بگویند که جدا شوید. صحبت‌هایی شده است ولی تاییدی را هم نگرفته‌ایم. البته آنها گفته‌اند که تعیین سرنوشت، حق مسلم خودتان است ولی باید شرایط این مساله را ایجاد کنید. یکی از این شرایط مهم، جلب نظر همسایگان است. ما سه همسایه مهم داریم؛ ایران، ترکیه و سوریه و باید حداقل نظر دو کشور را در این باره جلب کنیم. در صورتی که نظر این کشورها جلب نشود، شرایط برای جدایی و تشکیل یک کشور تامین نمی‌شود و این مساله نیازمند رایزنی است. حتی برای جدایی و استقلال نیازمند رایزنی با دولت بغداد هستیم و اگر آنها راضی نشوند، انجام این کار به سختی صورت می‌گیرد.

وی در ادامه و در پاسخ به این سؤال که مسرور بارزانی هم گفته است که برای استقلال کوردستان عراق نیازمند رایزنی با ایران و عراق هستیم. به نظرتان واکنش ایران نسبت به این مساله چه خواهد بود؟ گفت:  تاکید ایران در وحدت و عدم تجزیه عراق است. ترک‌ها نیز در این باره اصرار دارند، یعنی جدایی ما را قبول نمی‌کنند ولی در بغداد نظرات متفاوتی وجود دارد. کسانی امروز در بغداد هستند و ما را برای جدایی تشویق می‌کنند. مسرور بارزانی در این باره معتقد است که ما برای جدایی نیاز داریم تا با قدرت‌های مطرح در این باره رایزنی و نظر آن قدرت‌ها را جلب کنیم در غیر اینصورت بدون جلب نظر آنها کسب استقلال سخت و دشوار خواهد بود.  هیچ کدام از کشورهای منطقه چه عرب، چه ترک و چه فارس این مساله را قبول نخواهد کرد. برخی‌ها این هدف را دارند که می‌خواهند آرامش منطقه برهم بخورد. شاید عربستان بخواهد در عراق، اهل تسنن در راس قدرت باشند و این هم به دلیل مقابله با گسترش نفوذ شیعه و ایران است. ما مراقب هستیم تا در دام بحران‌ها و تنش‌های کنونی منطقه نیفتیم و مراقب هستیم که بیشترین منفعت را در این باره کسب کنیم. باید بگویم وارد هیچ ائتلافی علیه هیچ بازیگری نخواهیم شد. سعودی و قطر تا این لحظه از استقلال کوردستان حمایت نکرده‌اند و با ترکیه همدست هستند تا سلطه اهل تسنن در منطقه ایجاد شود.

دباغ در پاسخ به این سؤال که عدم حضور کردهای سوریه در مذاکرات ژنو و استقلال کوردستان عراق تا چه اندازه می‌تواند موجب شود تا کردهای سوریه نیز خواستار استقلال‌طلبی شوند؟ جواب داد: تا به امروز کُرد قبول داشت تا در چارچوب قوانین کشوری که در آن است، باشد تا از این طریق حقوق‌شان محفوظ بماند ولی اکنون حقوق کردها توسط این کشورها رعایت می‌شود؟ قدرت اصلی که در برابر داعش و تروریسم ایستادگی کرد و مقابل آنها ایستاد، کردها بودند. پیشمرگه‌های کُرد در سوریه و عراق ضرباتی اساسی به داعش وارد کردند. وقتی از آینده سوریه صحبت می‌کنیم، چرا نباید کردها در آن نقش‌آفرینی بکنند؟ چرا کردها نباید در مذاکرات سوریه حضور داشته باشند؟ باید جامعه بین‌الملل متوجه مظلومیت کردها و حقوق و خواست‌های آنها باشد.

دباغ در پایان به این سؤال که  تا چه اندازه سخن گفتن از رفراندوم برای جدایی از سوی مسوولان اقلیم کوردستان عراق واقعی و چقدر نمایشی برای کسب امتیازات بیشتر از دولت بغداد است؟ پاسخ داد: صددرصد واقعی است. من می‌گویم به رفراندوم نیازی نیست زیرا کردی وجود ندارد که مخالف کشور مستقل کوردستان باشد و استقلال نخواهد. مگر می‌شود فردی کُرد باشد و در برابر این خواسته، نه بگوید؟ اما سوالی که در این باره وجود دارد، این است تشکیل کوردستان در چه زمانی و با چه هزینه‌ای صورت گیرد؟

م: اعتماد