فدرالیسم در خاورمیانه همچنان قربانی می گیرد.

تنش و درگیری بین گروه پ.ک.ک و حزب دمکرات کردستان عراق (پارتی) به رهبری مسعود بارزانی بار دیگر بالا گرفته است. بسه هوزات رئیس مشترک پ.ک.ک در گفتگو با پایگاه خبری وابسته به پ.ک.ک گفت: حزب دمکرات کردستان عراق  در تحولات و سیاست فعلی منطقه نقش منفی ایفا می کند و در قبال کُردها سیاست “جنگ ویژه” را در پیش گرفته است و اکنون پارتی ارزش و جایگاه خود نزد کُردها را از دست داده است. بسه هوزات همچنین بار دیگر پارتی را به همکاری با حزب حاکم ترکیه یعنی “حزب عدالت و توسعه” (آکپارتی) متهم کرد و گفت: مهم است که پارتی در مقابل دولتِ قاتلِ ترکیه و جنگِ آکپارتی علیه کُردها، موضعگیری کند و در جبهه کُردها قرار گیرد.

طی سالهای اخیر در پی نزدیکی و تحکیم روابط بین مسعود بارزانی و حزب حاکمِ ترکیه ( عدالت و توسعه ) و نیز رقابت پارتی و پ.ک.ک در کُردستان سوریه میزان اختلاف بین این دو گروه کُرد بیش از گذشته تشدید شده است.

در پی بحران سوریه و انحصار طلبی شاخه ی پ.ک.ک در سوریه موسوم به PYD در مناطق کُرد نشین سوریه، مسعود بارزانی تلاش کرد تا با حمایت از گروههای رقیبِ پ.ک.ک در سوریه از پیشرفتِ پ.ک.ک و PYD جلوگیری کند. در همین راستا با هدایت و نظارتِ مسعود بارزانی در ۲۶ اکتبر سال ۲۰۱۱ “شورای میهنی کُرد در سوریه” موسوم به ENKS متشکل از ۱۶ حزب، گروه و جریان سیاسی مخالفِ PYD تاسیس شد.

مسعود بارزانی در سال ۲۰۱۴ تلاش کرد تا بین هر دو قطب اصلی در مناطق کُرد نشین سوریه یعنی قطب هوادار پ.ک.ک و قطب ENKS توافق ایجاد کند اما برغم امضای دو توافقِ موسوم به توافق اربیل و توافق دهوک هیچکدام به نتیجه نرسیدند و اختلافات همچنان باقیست.

دخالت پ.ک.ک در امور داخلی کُردستان عراق و استقرار نیروهای پ.ک.ک در مناطقی همچون: سعدیه، مخمور و شنگال از دیگر موارد اختلاف بین پارتی و پ.ک.ک است. بر سر  آینده شنگال (سنجار) و نحوه اداره آن بین دو طرق اختلاف نظر شدید وجود دارد و پارتی جز به خروج پ.ک.ک از شنگال به چیز دیگری راضی نیست.

یکی دیگر از موارد اختلاف بین پارتی و پ.ک.ک موضوع آینده شنگال است. در روز سوم آگوست سال ۲۰۱۴ شبه نظامیانِ گروهک تکفیری – تروریستی داعش بدون کمترین مقاومتی از سوی نیروهای پیشمرگه ی حزب دمکرات کردستان عراق (پارتی)، شنگال و بسیاری از روستاها و شهرک های اطراف این شهر را اشغال کردند که بر اثر این حمله ی وحشیانه حدود ۵ هزار نفر از کُردهای ایزدی کشته شدند، بیش از ۳۰۰ هزار نفر آواره شده و بین دو تا سه هزار نفر که اکثرشان زن و دختر جوان بودند اسیر شدند.

از آن زمان تا کنون سرنوشت شنگال و شهرک ها و روستاهای اطرافِ آن باریچه ی رقابتِ پارتی و پ.ک.ک شده است. هم اکنون که شنگال از دست گروهک تکفیری داعش آزاد شده است پ.ک.ک قصد خروج از شنگال را ندارد و نگرانِ آن است که مبادا کنترل شنگال بدست پارتی بیفتد .

در ابتدای سال ۲۰۱۵ پ.ک.ک در کوهستان قندیل و با حضور تعدادی که به عنوان نمایندگان کُردهای ایزدی معرفی شدند، جلسه ای برگزار کرد و در آن برای منطقه شنگال اعلام نوعی خودمختاری کرد . این اقدام در کنار سخنان جنجال برانگیز دوران کالکان مبنی بر اینکه اداره شنگال همانند سابق امکان پذیر نیست و باید این منطقه بصورت خودگردان اداره شود، با واکنش بسیار تند حزب دمکرات کردستان عراق مواجه شد.

درگیری ، رقابت و تنش بین پارتی و پ.ک.ک به میدان فضای مجازی و شبکه های اجتماعی نیز کشیده شده است. به عنوان مثال دلبخوین دارا مجری مشهور روووداو تی وی که منتقد جدی سیاست های پ.ک.ک است در بیانیه ای از مخاطبانش خواست وارد صفحه ی فیس بوک وی نشوند و به هیچ درخواستی از طریق فیس بوک وی پاسخ ندهند. این در حالی است که پ.ک.ک بصورت رسمی اعلام کرده که آنها به صفحه فیسبوک وی دسترسی پیدا کرده اند.

واقعیت این است که رقابت و دشمنی بین پ.ک.ک و پارتی سابقه ای طولانی دارد و با توجه به شرایط موجود چشم انداز امیدوار کننده ای برای رفع اختلافات دو طرف متصور نیست.  پ.ک.ک یک گروه تجزیه طلب، چپ و تندرو است و به لحاظ ایدئولوژیک در نقطه ی مقابل،  حزب دمکرات کردستان عراق  (پارتی) که یک حزب سوسیال – دمکرات است که ایدئولوژی پ.ک.ک را به هیج وجه قبول ندارد. در میدان سیاسی و عملی نیز طی دو دهه گذشته همواره بین این دو گروه تنش و رقابت شدید وجود داشته و گاه همانند دهه نود کار به درگیری خونین کشیده شده است. مواردی که در این مطلب بدان اشاره شد تنها پاره ای از زمینه های اختلاف این دو گروه است. قدر مسلم آنکه شرایط حاکم بر این مناطق بیانگر ناکارآمدی سیاست های مبتنی بر فدرالیسم و جدایی طلبی است که در منطقه از خاورمیانه فاجعه بار بوده و موجب قربانی شدن تعداد زیادی از شهروندان نیز گردیده است. سیاستی که بیش از آنکه منشاء داخلی داشته باشد، توسط قدرتهای بین المللی و برخی کشورهای منطقه ای دنبال میشود و این احزاب و گروه ها نقش پیاده نظام آنها را ایفا می کنند.