فضای سیاسی آنکارا آکنده از شایعاتی مبنی بر این احتمال است که حزب طرفدار کرد دموکراتیک خلقها (HDP) ترکیه از هم می پاشد و یک حزب کردی جایگزین در حال آماده شدن است، اما بسیاری از ناظران احتمال تشکیل یک حزب جدید را بعید می دانند.

حدس و گمان ها از اظهارات اخیر آلتان تن معاون این حزب آغاز شد که گفت، «ما در مسیر سیاست کردی بر سر یک سه راهی قرار داریم.»  وی هشدار داد اگر طرز فکر این کشور در رابطه با جنگ تغییر نکند و اگر روایت های چپ گرا، سوسیالیست و سکولار ادامه یابند، کردها ممکن است با تحولات پیچیده روبرو شوند.

اردوغان توپراک، معاون حزب اصلی اپوزیسیون جمهوری خواه خلق (CHP)، ادعا کرد که حزب حاکم عدالت و توسعه در تلاش است یک حزب کردی اسلامی راه اندازی کند اما دیگران این ایده را رد کردند.

توپراک گفت، « به نظر می رسد حزب حاکم، به عنوان بخشی از سیاست خود در قبال کردها ، مصمم است یک حزب جایگزین تشکیل دهد تا بتواند آن را کنترل کند.  در ۱۱ ژوئن در شانلی اورفا، احزاب سیاسی کرد، ضد  PYD (حزب اتحاد دموکراتیک)  را در کنار هم جمع کرد تا سیاست کردی منطقه ای را با همکاری مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق و رهبر حزب دموکرات کردستان عراق (KDP)، مجددا سازماندهی نماید. “به طور همزمان، حزب عدالت و توسعه تلاش های خود برای ایجاد یک حزب عدالت و توسعه کردی که “کردهای معتقد” را در جنوب شرقی گرد هم آورد، افزایش داد.

درست است که اقداماتی در سیاست کردی برای یافتن همپیمانان جدید در میان جناح راست، اسلام گرایان و سوسیالیست ها صورت می گیرد. یکی از این اقدامات که باعث جلب توجه شد تلاش برای ادغام حزب دموکراسی مشارکتی (KADEP) و حزب دموکرات کردستان ترکیه (T-KDP)، تحت رهبری محمد امین کارداش بود. اقدام دیگر تلاش برای تشکیل ائتلافی متشکل از پنج حزب کردی بود. اما هیچ یک از این اقدامات با امکان تقسیم HDP یا تلاش برای ایجاد یک حزب کردی- تحت کنترل حزب عدالت و توسعه مربوط نمی شود.

طیف سیاسی کردها

علاوه بر احزابی که پیشتر ذکر شد، جبهۀ  سیاسی کردها شامل (احزاب) زیر است:

• حزب دموکرات کردستان – شمال (KDP-Bakurیا T-KDP): در سال ۱۹۶۵ تشکیل شد، این حزب عراقی به صورت غیر قانونی در ترکیه فعالیت می کند. این حزب تحت ریاست سرتاچ بوچاک است.
• هدا-پار: این (حزب) بخشی از جبهه حزب الله است که در اتحاد با دولت در برابر حزب کارگران کردستان (پ ک ک) می جنگد. هدی پار خود را یک حزب کردی می داند، بلکه همچنین به عنوان یک حزب اسلامی که وعده راه حلی برای مسئله کردها را می دهد.
• حزب آزادی کردستان (PAK): در سال ۲۰۱۴ تحت ریاست مصطفی اوزچلیک تشکیل شد، گفته می شود این حزب نزدیک به بارزانی است.
• حزب سوسیالیست کردستان (PSK): در سال ۱۹۷۴ توسط کمال بورکای تاسیس شد،PSKدر ماه می سال ۲۰۱۶ خواستار جایگاه حزبی از سوی وزارت کشور شد.
• حزب حق و آزادی (هاک پار): این حزب کردی بهترین روابط را با حزب عدالت و توسعه داشته است.
• حزب آزادی و سوسیالیسم (OSP): سینان چفتیورک رهبریت این حزب را بر عهده دارد که در سال ۲۰۱۱ تشکیل شد.
• جنبش آزادی: یک جنبش بوسیله اسلامگرایان کردستان بنیان نهاده شد، این یک حزب رسمی نیست.
• حزب کردستانی (PAKURD): این حزب، تحت رهبری ابراهیم خلیل باران، هیچ پایگاه جدی ای ندارد. به خاطر حضور فراوان در رسانه های اجتماعی، به “حزب توییتر ” مشهور شده است.

در ۶ و ۷ فوریه کنفرانسی با مشارکت جنبش آزادی، PAK، PSK، OSP، حزب دموکرات کردستان-Bakur و PAKURD در دیاربکر برگزار شد. شرکت کنندگان در کنفرانس خشونت پ ک ک و شعار “یک دولت، یک ملت، یک کشور و یک پرچم” دولت را مورد انتقاد قرار دادند.

بوچاک از حزب دموکرات کردستان-Bakur به المانیتور گفت که هدف از این کنفرانس نه تشکیل یک حزب واحد بلکه تشکیل یک جبهه متحد بود.

اقدام جدی دیگر، که تلاشی برای تشکیل یک جایگزین برای HDP خوانده شد، کنفرانسی در ۲۷ ماه می در دیاربکر بود که هدف از برگزاری آن ادغام KADEP و T-دموکرات کردستان بود. آنها توافق کردند که تحت نام حزب دمکرات کردستان ترکیه متحد شوند.

به چالش کشیدن HDP

محمد امین کارداش رئیس T-دموکرات کردستان آشکارا اعلام کرد که احزاب متحد جایگزین برایHDP خواهند بود: “سیاست ما عاری از خشونت است. HDP از (پرداختن به) مسئله پرهیز کرده است، و ۶۰۰۰ نفر به دلیل سیاست های اشتباه آنها کشته شده اند. ”

لطفی کیوانچ رئیس KADEP می گوید کردها امید خود به سیاست های HDP را از دست داده اند. تا به حال، حزب عدالت و توسعه سعی کرد به جای فعالیت مستقیم با این احزاب از نفوذ بارزانی استفاده کند. این احزاب ممکن است چپ گرا و یا محافظه کار باشند، اما بارزانی بر تمام آنها نفوذ دارد.

بوچاک به المانیتور گفت که تلاش های تشکیل یک جبهه متحد به دنبال تضعیف HDP نیست. “اگر چه ممکن است از نظر سیاسی مخلف HDP باشیم، اما این جنبشی علیه HDP نیست. ما حزبی جدید تشکیل نمی دهیم. بسیار عالی خواهد بود اگر که سیاست کردی کثرت گرا شود. در آنصورت برادران ما در HDP این همه مرتکب اشتباه نخواهند شد. ”

بوچاک با ذکر این نکته که سیاست کردی نمی تواند حوزه انحصاری HDP باشد، تفاوت هایشان را این گونه ذکر کرد، “ما یک دستور کار برای کردستان داریم. ما می گوییم که کردها یک ملت هستند و ما باید جایگاه خود را داشته باشیم. ما به HDP گفتیم که مخالف سیاست تونل ها و مبارزه هستیم. کردستان سرزمین تقسیم شده است و بزرگترین بخش آن در ترکیه قرار دارد. ما می خواهیم در این بخش صدایی داشته باشیم، و فدرالیسم کمترین آن است.

“ما رویکردهای مثبتی نسبت به مبارزات دیگر بخش های کردستان داریم. در سوریه، از همکاری ENKS-TEV-DEM حمایت می کنیم. بدون هیچ گونه شکی، حامی هدف استقلال بارزانی هستیم. ما در ایران از مبارزه مسلحانه اپوزیسیون کردی حمایت می کنیم. ما معتقدیم که این مسئله (مسئله کرد) در ترکیه از طریق سیاسی قابل حل است. ”

بوچاک در مورد رابطه با حزب عدالت و توسعه صحبت کرد و گفت: «ما فکر می کنم که این مسئله با هر کس که بر سر قدرت باشد قابل حل است. ما هیچ هدفی برای سرنگونی حکومت حزب عدالت و توسعه نداریم.”

بوچاک همچنین گزارش هایی را مبنی بر این که حزب عدالت و توسعه به دنبال راه اندازی یک حزب کردی اسلامی است، رد کرد.

جنبش آزادی، که با چشم اندازی اسلامی شکل گرفت، در کنار HDP است و نه حزب عدالت و توسعه.

بدون شک، سیاست مسالمت آمیز احزاب کرد، به غیر از HDP، منجر به جذب طرفدار می شود. اما حتی با ادغام دو حزب موازی، KADEP و T-دموکرات کردستان، در کنار هم تبدیل آن به یک حزب کار اسانی نخواهد بود.

مجموع آرای کسب شده توسط (این) احزاب در نشان دادن این مسئله که دست یابی به یک جایگزین تا چه اندازه سخت است، کمک خواهد کرد. در میان تمام احزاب کوچک کرد، تنها هدی پار و هاک پار توانستند در آخرین انتخابات عمومی شرکت کنند.

در انتخابات ماه ژوئن سال ۲۰۱۵، HDP ۱۳٫۱٪، و یا ۶۰۵۷۵۰۶ از آرا را کسب کرد. در انتخابات زود هنگام ۱ نوامبر ، آراء کلی HDP با ۵،۱۴۵،۶۸۸ به ۱۰٫۷٪ کاهش یافت. هاک پار با ۱۰۹،۷۲۲ رای ۰٫۲۳٪ آراء را به دست آورد. هدی پار در انتخابات نوامبر شرکت نکرد. در ماه ژوئن، در ۹ استانی که شرکت کرد ۶۳۴۹۳ رای به دست آورد.

امام تاشچیر نماینده HDP به المانیتور گفت تعجب آور نخواهد بود که دولت و یا حزب عدالت و توسعه به دنبال تضعیف HDP باشند اما تاکنون به چنین تلاش هایی توجه نکرده است. علاوه بر این، او گفت، یک حزب جایگزین عملی نیست.

در مجموع، اگر چه ممکن است خشم از HDP به دلیل افزایش خشونت ها بیشتر شده باشد، اما شرایط سیاسی کنونی منجر به ایجاد یک حزب جایگزین نخواهد شد. روزنامه نگار فهیم ایشیک گفته است که وی معتقد است هیچ حزب سیاسی کرد دیگر نمی تواند آنچه که HDP انجام داده است را به دست آورد.

منبع: المانیتور