آمریکا متحدی قدرتمند به جز کردها در عرصه میدانی ندارد و در عین حال خواهان شکست داعش و جبهه النصره است. بدیهی است که رویکرد فعلی به نتیجه نمی رسد.
حملات تروریستی که اخیرا غرب با آنها مواجه بوده از نیس گرفته تا بروکسل و پاریس و برناردینو نشان دهنده تهدید فزاینده افراط گرایی است که مرکز آن در سوریه است. زمان آن فرا رسیده است که بپذیریم سیاست مهار- که از سوی اوباما مطرح شد و هنوز هم بسیاری در حال حمایت از آن هستند- از کارایی لازم برخوردار نیست.
اگر چه داعش در همه جای جهان مخفیگاه دارد، اما مرکزیت آن در سوریه است. سوریه نه تنها به لحاظ میدانی، بلکه به لحاظ ایدئولوژیکی نیز برای داعش محوریت دارد.
سیاست فعلی آمریکا در سوریه تلاش دارد تا یک رویکرد سه بعدی دشوار را پیش ببرد: تلاش برای عملیات های مشترک آمریکا و روسیه علیه جبهه النصره و داعش، کاهش حملات نیروهای بشار اسد به نیروهای معارض و جلب حمایت سلطان قابوس. اما آیا به راستی امکان پیشبرد این سه بعد با هم وجود دارد؟ اگر چه تلاش جان کری قابل تقدیر است، اما با وجود تنها ۳۰۰ پرسنل آمریکایی در عرصه میدانی سوریه و عدم برخورداری از هر گونه مزیت ساختاری، این رویکرد به نتیجه نخواهد رسید. این رویکرد به نتیجه نمی رسد زیرا آمریکا و متحدانش در عرصه میدانی ضعیف هستند و استراتژی هم برای تغییر آن وجود ندارد.
باید به تغییر این استراتژی اندیشید. تغییرات زیر از جمله مواردی است که می توان آن ها را لحاظ کرد:
– در عرصه دیپلماتیک می توان پیاده شدن یک مدل کنفدراسیونی در سوریه را به عنوان هدف سیاسی آمریکا قرار داد. هیچ راه دیگری وجود ندارد، زیرا آمریکا متحدی قدرتمند به جز کردها در عرصه میدانی ندارد و در عین حال خواهان شکست داعش و جبهه النصره است.
– در عرصه نظامی نیز چند گام می توان برداشت. در وهله اول باید آمریکا تمایل بیشتری به همکاری با گروه هایی داشته باشد که اعتبار آنها به خاطر همکاری با جبهه النصره در گذشته زیر سوال رفته بود. آمریکا می تواند مادامی که مطمئن است آنها خود عضوی از جبهه النصره نیستند، به آنها کار کند. آمریکا باید تجهیزات ضد تانک در اختیار آنها قرار دهد و تامین لجستیکی آنها را متقبل شود. گزینه های مختلف برای برقراری منطقه پرواز ممنوع هم باید مورد توجه باشد. اگر چه این دست عملیات، به ویژه با حضور جنگنده های روسی دشوار است اما صرف نظر از این گزینه تا زمان حاضر یک اشتباه بوده است.
– در نهایت باید بحث مربوط به ایجاد بهشت های امن را پیش ببریم. آمریکا باید تلاش کند تا این مناطق امن به وجود آیند. به طور مثال کردها در شمال سوریه موفقیت هایی کسب کرده اند. در جنوب نیز گروه هایی مستقر شده اند. بنابراین اگر آمریکا با کمک متحدان حضور خود را در عرصه زمینی این جبهه ها پر رنگ تر کند، امکان شکل گیری مناطق امن وجود دارد. مزیت مهم این رویکرد این است که نیازی به هزینه کردن از اعتبار آمریکا نیست و تنها به نیروهای محلی کمک می شود تا به موفقیت هایی در حوزه میدانی برسند.
هیچ کدام از این راه حل ها فتح الباب همه مشکلات نیستند و قطعا هر کدام معضلاتی را با خود به همراه می آورند. اما آمریکا به یک استراتژی واقع گرایانه تر در سوریه نیاز دارد و باید درک کند که استراتژی سه بعدی فعلی راه به جایی نخواهد برد.
*مایکل ا هانلون
