به گزارش کورد پاریز،در روزهای گذشته، برهم صالح به تهران سفر و در جریان آن، با برخی مسوولان ایرانی از جمله علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت و علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی دیدار کرد. این سفر در حالی صورت گرفته است که در ماههای اخیر تحولات عراق بیش از هر زمان دیگر شتاب گرفته و این کشور هر روز آرایش جدیدی را چه در صحنه سیاسی و چه در عرصه نظامی شاهد است. با آزادسازی فلوجه در هفته‌های گذشته، نگاه‌ها بر موصل و آزادسازی این شهر متمرکز شده است. سپهر سیاسی عراق نیز
فراز و نشیب‌های متعددی را تجربه می‌کند و هر لحظه باید انتظار رخ دادن حادثه جدیدی را در نظام سیاسی عراق داشت. در چنین شرایطی، برخی مسوولان اقلیم کردستان عراق نیز از استقلال این اقلیم سخن گفته‌اند و این مساله، بر پیچیدگی صحنه سیاسی عراق افزوده است. با این حال، سفر برهم صالح به تهران می‌تواند اهمیت بسیاری داشته باشد؛ کما اینکه او زمانی مسوولیت نخست‌وزیری اقلیم کردستان عراق را برعهده داشته و هم‌اینک نیز معاون دبیرکل حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق محسوب می‌شود و از دیگر سو، او هم‌اینک معاونت حیدر العبادی را برعهده دارد. درباره سفر برهم صالح به تهران و رایزنی‌های او با مقامات ایرانی، گفت‌وگویی با ناظم دباغ، نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران داشته‌ایم که مشروح آن در ادامه می‌آید.
برهم صالح در روزهای گذشته به تهران سفر کرد و با برخی مقامات عالیرتبه ایران دیدار داشت. برهم صالح در سفر خود به تهران از جایگاه معاون اتحادیه میهنی کردستان عراق سفر کرده بود یا از جایگاه معاونت نخست‌وزیر عراق؟
آقای برهم صالح، معاون دبیرکل و عضو دفتر سیاسی حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق است. البته ایشان قبلا نخست‌وزیر اقلیم کردستان عراق هم بوده است و امروز نیز مسوولیت معاونت نخست‌وزیری دولت عراق را برعهده دارند. آقای برهم صالح یک شخصیت برجسته و مطرح در جامعه کردستان عراق محسوب می‌شود و به عنوان رییس هیات حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق به تهران دعوت شد و به ایران آمد.
آیا در این سفر، برهم صالح پیام خاصی را برای تهران به همراه داشت؟
هیات‌های سیاسی که از تشکیلات اقلیم کردستان عراق به تهران سفر می‌کنند، عموما پیام‌های جدیدی را همراه با خود به تهران ندارند بلکه سفر آنها در ادامه سفرها، روابط و همکاری‌های پیشین و تلاش در جهت تقویت مناسبات است. این نکته را هم باید اشاره کنم هیات‌هایی که از اقلیم کردستان عراق به تهران می‌آیند، فقط هیات‌های حزب اتحادیه میهنی نیستند ولی شاید به نوعی اثرگذاری اتحادیه بیش از هر هیات دیگری باشد. اگر هیات اتحادیه میهنی کردستان عراق، در سفر خودشان به تهران پیامی را هم داشته باشند، آن پیام، دوستی، هم‌پیمانی، همکاری و انجام اقدامات مشترک برای برقراری ثبات و امینت منطقه و مبارزه با داعش است.
در دیدارهای این هیات کردی با مسوولان ایران، چه موضوعاتی مورد رایزنی قرار گرفت؟
بررسی تحولات عراق و منطقه و به ویژه وضعیت اقلیم کردستان و نیز آینده منطقه بعد از داعش و اهمیت روابط کردها با ایران و حفظ توازن سیاست منطقه‌ای برای حفظ و استمرار منافع کل طوایف در عراق و همچنین آزادسازی موصل از محورهای مذاکرات برهم صالح با مقامات ایرانی بود و ما آن گفت‌وگوها را مثبت ارزیابی می‌کنیم.
به مساله آزادسازی موصل اشاره کردید. با آزادسازی فلوجه، تمامی توجه‌ها معطوف به آزادسازی موصل شده است. ایران نیز در عراق حضور مستشاری نظامی دارد. آیا در این سفر درباره حضور پیش‌مرگه‌های کرد در آزادسازی موصل در کنار ارتش عراق صحبتی شد؟
بله؛ در این سفر در خصوص همکاری و مشارکت نیروهای پیشمرگه کرد در عملیات آزادسازی شهر موصل رایزنی‌هایی انجام شد. تا به امروز، نیروهای پیشمرگه و گروه‌های کردی نقش مثبت و مهمی در مبارزه با داعش داشتند و توانستند در آزادسازی بسیاری از مناطق نقش‌آفرین باشند. مساله حضور نیروهای پیشمرگه کرد در عملیات موصل موضوع مهمی است و حتما حضور آنها می‌تواند در موفقیت و آزادسازی موصل کمک کند، ولی حضور نیروهای کرد در این عملیات نیازمند موافقت و توافق میان ارتش عراق و هم‌پیمانان کرد است تا حد و اندازه مشارکت نیروهای پیشمرگه مشخص شود و اینکه پس آزادسازی موصل و شکست دادن داعش، چه اقداماتی با یکدیگر انجام دهند.
با توجه به نقش و جایگاه ویژه ایران در عراق، تا چه اندازه در این سفر در خصوص رایزنی ایران با دولت عراق برای بهبود مناسبات میان اقلیم و دولت مرکزی رایزنی شد؟
ایران از سال‌ها پیش با گروه‌های مختلف کردی از روابط بسیار نزدیکی برخوردار بوده و همکاری‌های لازم میان طرفین انجام می‌شده است. این روابط نیز شامل همه گروه‌ها و جریان‌های سیاسی کرد می‌شود و بسیاری از آن گروه‌ها و شخصیت‌های کرد، سال‌ها در ایران زندگی کرده‌اند. از سوی دیگر، وقتی در این سفر درباره تحولات مربوط به منطقه و عراق رایزنی صورت می‌گیرد، حتما یکی از مسائل مورد گفت‌وگو، وضعیت روابط میان گروه‌ها و هم‌پیمانان حاضر در عراق است؛ چه روابط میان گروه‌های شیعه با یکدیگر، چه گروه‌های شیعه با گروه‌های کرد و چه گروهای کرد با گروه‌های اهل تسنن و چه گروه‌های شیعه با گروه‌های سنی‌مذهب. این مسائل مورد گفت‌وگو واقع شده و بر تقویت روابط و ایجاد راهکار برای حل مشکلات و باز کردن گره‌ها از طریق مذاکره با حفظ حقوق گروه‌ها در چارچوب قانون اساسی تاکیده شده است. تهران همواره گروه‌های مختلف بر انجام گفت‌وگو و حل اختلافات از طریق سیاسی دعوت کرده و حتما نیز برای حل اختلافات میان اقلیم کردستان و دولت مرکزی نیز این راهکار را توصیه کرده است.
آیا کمک مشخصی از ایران برای این اختلافات و به‌طور مشخص، نوعی میانجیگری هم مطرح شد؟
تا به امروز شرایط کنونی میان اقلیم کردستان عراق و بغداد به آن اندازه‌ای نرسیده است که برای آن اختلافات نیازمند یک واسطه یا میانجی باشیم که بخواهیم از طریق آن واسطه به یکدیگر نزدیک شویم. اقلیم کردستان و بغداد با یکدیگر نزدیک هستند. رییس‌جمهوری عراق، کرد است؛ معاون رییس پارلمان، کرد است؛ معاون نخست‌وزیر، کرد است و چند وزیر کرد هم در کابینه جدید عراق داریم و این، به معنای آن است که نیازی به دیگران برای ایجاد ارتباط نداریم ولی مشورت کردن و تفاهم بر ایجاد راهکارهای سیاسی، مساله‌ای مهم است.
گفته می‌شود میان اربیل و سلیمانیه اختلافاتی درباره وضعیت اقلیم کردستان عراق وجود دارد. با توجه به روابط گرم ایران با گروه‌های مختلف کردستان عراق، آیا در این سفر از ایران درخواست شد تا برای حل اختلافات موجود میان گروه‌های کردی به ویژه میان سلیمانیه و اربیل نقشی ایفا کند؟
من منکر اختلاف نظر میان گروه‌ها نیستم چراکه اگر اختلافی با یکدیگر نداشتیم، همه عضو یک تشکیلات می‌شدیم. در کل اختلاف وجود دارد ولی تا به امروز حکومت اقلیم کردستان عراق از مجموعه احزاب و گروه‌های کرد تشکیل می‌شود. معاون نخست‌وزیر اقلیم کردستان عراق، عضو تشکیلات اتحادیه میهنی و پسر آقای طالبانی است. من این مسائل را تا حد بسیار زیادی معمول و عادی قلمداد می‌کنم. همه رایزنی‌ها و گفت‌وگوها در این راستا بوده است که تلاش شود تا تفاهم و همکاری افزایش یابد و آشتی میان گروه‌های کردی تقویت شود تا حکومت فعال شود و قطعا از طریق مذاکرات سیاسی در جهت حل اختلافات گام خواهیم برداشت.
نظر ایران نسبت به برخی اختلافات در اقلیم کردستان عراق چیست؟ ایران چه راهکاری را پیشنهاد داده است؟
ایران می‌گوید کردها میان خود هم‌پیمانی و همکاری را تقویت و مناسبات میان خود را تقویت کنند و از طریق گفت‌وگو مشکلات‌شان را حل و فصل کنند چراکه با تقویت هم‌پیمانی و همکاری میان کردها، شیعه و سنی می‌توان به حفظ آینده عراق امیدوار بود.
چند وقتی است که برخی از مسوولان کردستان عراق از تشکیل کشور مستقل سخن می‌گویند. مسوولان کرد هم گفته‌اند که برای انجام این مساله نیازمند گفت‌وگو با برخی از کشورها از جمله ایران هستند. آیا در این باره گفت‌وگو شد؟
مساله استقلال کردستان عراق، موضوعی است که از دو جنبه برخوردار است. جنبه اول، خواسته‌ها و نظرات مردمی است. در عراق کردی وجود ندارد که مخالف کشور مستقل کردستان باشد و استقلال نخواهد. مگر می‌شود فردی کرد باشد و در برابر این خواسته، نه بگوید؟ اما جنبه دومی که در‌این‌باره وجود دارد، آن است که برای تشکیل کشور مستقل کردستان عراق تصمیمی هنوز گرفته نشده است. من همیشه گفته‌ام، زمانی که ما بخواهیم استقلال کردی را اعلام کنیم و در جهت تشکیل کشور مستقل گام برداریم، حتما این مساله نیازمند توافق با بغداد است. زمانی که با بغداد برای استقلال به تفاهم رسیدیم، آنگاه نیازمند گرفتن نظرات ایران و دیگر همسایگان هستیم. کشور کردی تشکیل دادن شرایطی دارد که باید این شرایط فراهم شود و گام نخست آن، این است که باید از راه وحدت باشد.
آیا برای تشکیل کشور مستقل کردی، میان جریان‌ها و احزاب کرد، وحدت‌نظر وجود دارد؟
در شرایط کنونی، وحدت لازم برای به وجود آوردن آن شرایط وجود ندارد.
در ماههای اخیر شاهد افزایش تحرکات گروه‌های تروریستی در حاشیه مرزهای ایران و کردستان عراق هستیم. کردستان عراق برای رفع نگرانی‌های ایران چه برنامه‌ای را در دست دارد؟
ما باید با مسوولیت‌پذیری کامل به دنبال ایجاد راهکارهایی برای حل و فصل این مساله باشیم. متاسفانه در ماههای اخیر اتفاقات ناگواری رخ داده ولی ما تلاش‌هایی برای حل آن انجام داده‌ایم و تا این لحظه، این تلاش‌ها ادامه دارد و ادامه هم خواهد داشت چون این مساله، موضوع مهمی است. امنیت ایران و امنیت اقلیم کردستان عراق یکی است؛ به گونه‌ای که مشکل ایران را مشکل اقلیم و مشکل اقلیم را مشکل ایران محسوب می‌کنیم. با این حال، امنیت، مقوله‌ای دوطرفه است و ما اجازه نمی‌دهیم از سرزمین دوطرف، اقدام علیه طرف مقابل انجام شود؛ به عبارتی، اجازه نمی‌دهیم از سوی ایران، اقدامی علیه اقلیم کردستان و از سوی اقلیم کردستان عراق اقدامی علیه ایران انجام شود تا مردم عزیز ایران آسیب ببینند.
مراودات و مناسبات تجاری میان ایران و اقلیم کردستان عراق تا به امروز چگونه است؟
مناسبات تجاری و روابط اقتصادی خوبی میان ایران و اقلیم کردستان عراق وجود داشت. زمانی این مناسبات افزایش خوبی داشت و به بالاترین سطح خود رسید ولی به دلیل حضور داعش در عراق و خطر حمله به اقلیم، این مناسبات کاهش یافت اما هم‌اینک این روابط در حال احیا شدن و افزایش است. دیروز صبح، اتاق بازرگانی ایران همایشی را برای شناسایی فرصت‌ها و البته حل مشکلات برگزار کرده بود تا از این طریق بتوان روابط اقتصادی را ارتقا داد و مناسبات تجاری و همکاری‌های اقتصادی را گسترش دهیم.
وضعیت همکاری‌های انرژی ایران و اقلیم کردستان عراق به کجا رسیده است؟
هنوز اقدامی خاصی در این رابطه انجام نشده و منتظر هستیم در آینده با ایران در این باره به توافق نهایی برسیم تا نفت کردستان عراق از طریق ایران به دیگر مناطق صادر شود.
در ماههای اخیر شاهد تفاهمنامه همکاری نظامی میان اقلیم کردستان عراق با امریکا بوده‌ایم. دلیل امضای این تفاهمنامه همکاری‌های نظامی چه بوده است؟
روبه‌رویی و مبارزه نیروهای پیشمرگه با نیروهای داعش واقعیتی انکارپذیر است. آنها با داعش برای حفظ امنیت کردستان عراق در حال مبارزه هستند و به همین خاطر نیازمند کمک‌هایی هستند. از زمانی که امریکا در عراق به شکل جدی وارد عرصه عمل شده است، آنها آمادگی‌شان را برای کمک اعلام کرده‌اند و در این راستا، توافقاتی میان امریکا با وزارت پیشمرگه صورت گرفت تا نیازهای پیشمرگه‌ها تامین شود. با این حال، باید بگویم که این تفاهمنامه همکاری در هماهنگی با بغداد و جلب موافقت آنها بوده است.
نظر امریکا درباره استقلال اقلیم کردستان از عراق چه بوده است؟
ما تا به امروز سخنی مبنی بر اینکه آنها حرفی بزنند یا اقدامی را انجام بدهند، نشنیده‌ایم.
ایران در نخستین روزهای حضور داعش در عراق، به اقلیم کردستان کمک‌های نظامی کرد. هم‌اینک وضعیت همکاری‌های نظامی میان ایران و اقلیم کردستان عراق چگونه است؟
ایران تا به امروز کمک‌های موثری را به اقلیم کردستان کرده است. به عبارتی، هر‌گاه اقلیم کردستان عراق به کمک نیاز داشته است و درخواستی را مطرح کرده، ایران آن کمک را به ما کرده است.
