پروفسور علوم سیاسی دانشگاه ایالتی میسوری می گوید کشورهای ایران، آمریکا و ترکیه حزب دموکرات کردستان عراق را تحت فشار قرار داده اند تا فعلا مسئله برگزاری رفراندوم استقلال را پی گیری نکند.
خبرگزاری کردپرس اخیرا تلاش کرده است مسائل مختلف کردها را در خاورمیانه با کمک اساتید دانشگاه و پژوهشگران مسائل کردی کالبدشکافی نماید. این بار پروفسور دیوید رومانو، استاد علوم سیاسی در دانشگاه ایالتی میسوری آمریکا و رئیس کرسی Thomas G. Strong خاور میانه در دانشگاه میسوری در مصاحبه با کردپرس به تشریح مسائل کردها از جمله؛ استقلال کردهای عراق و آینده کردهای ترکیه و سوریه پرداخت. دکتر رومانو از کارشناسان ارشد حوزه مسائل کردی است و کتابی به نام « جنبش ناسیونالیسم کردی» را منتشر کرده است. وی معتقد است دولت جدید امریکا از کردهای سوریه و عراق حمایت خواهد کرد. از نظر دکتر رومانو نقض حقوق کردها در ترکیه به بیشترین حد خود رسیده و آنکارا با در پیش گرفتن رویکرد نظامی نمی تواند پ.ک.ک را که بیش از هر زمان دیگر تسلیحات در اختیار دارد شکست داده و مسئله کردها را حل کند. پروفسور علوم سیاسی دانشگاه ایالتی میسوری آمریکا معتقد است کشورهای ایران، ترکیه و آمریکا حزب دموکرات کردستان عراق«پارتی» را تحت فشار قرار داده اند تا فعلا مسئله برگزاری رفراندوم استقلال را پیگیری نکند.
متن کامل مصاحبه خبرگزاری کردپرس با دکتر دیوید رومانو:
کردپرس: با توجه به اینکه به نظر می رسد دونالد ترامپ رئیس جمهور تازه انتخاب شده ایالات متحده در مقایسه با اوباما، روابط بهتری با روسیه خواهد داشت، به نظر شما ترامپ در سوریه چه سیاستی را در پیش خواهد گرفت؟ تا چه اندازه احتمال دارد وی آن کشور را به نفع روسیه ترک کند؟
دیوید رومانو: به نظر من بیشتر احتمال این وجود دارد که ایالات متحده در سوریه همکاری بیشتری با روسیه داشته باشد – به این معنی که آنها با هم علیه داعش فعالیت خواهند کرد و پشتیبانی ایالات متحده از شورشیانی که علیه حکومت اسد مبارزه می کنند به پایان خواهد رسید.
کردپرس: آیا حمایت ایالات متحده از کردهای عراق ادامه خواهد یافت؟ و سطح این روابط تا چه اندازه خواهد بود؟
دیوید رومانو: به باور من ایالات متحده تحت رهبری ترامپ به حمایت خود از کردهای عراق و سوریه ادامه خواهد داد. حتی احتمال حمایت بیشتر آمریکا تحت رهبری ترامپ و کابینه جمهوری خواهان از استقلال کردستان – احتمالا در قالب نوعی کنفدراسیون و یا شاید بیشتر – وجود دارد. اگر چه یکی از افرادی که قرار است به عنوان مشاور امنیتی آقای ترامپ فعالیت کند در روز انتخابات سرمقاله ای را به طرفداری از ترکیه نوشت، اما کسی نباید این (مقاله) را جدی بگیرد. در سطح شخصی، آقای فلین (مشاور امنیت ملی آینده ترامپ)سعی خواهد کرد تا خود را از اتهامات لابی گری برای ترکیه دور سازد و به طور کلی به نظر می رسد که جمهوریخواهان تمایل بیشتری برای ” ایجاد تغییری دارند که اکثرا از آن استقبال نمی کنند” تغییرات قابل توجهی در خاورمیانه دارند – و این وضعیت چشم انداز تشکیل یک کشور کردی را نیز شامل می شود.
کردپرس: نظر شما در مورد حمایت روسیه از کردها، به ویژه کردهای سوریه و ترکیه چیست؟
دیوید رومانو: این یک معمای بزرگ است. روسیه از اسد حمایت می کند و در عین حال به دنبال روابط بهتر با ترکیه است، اما مسکو کردهای سوریه را ابزار مفیدی می داند. واقعا مشخص کردن اینکه آنها چکار خواهند کرد بسیار سخت است.
کردپرس: با توجه به بحران اقتصادی و تنش سیاسی میان احزاب کرد اقلیم کردستان، آیا می توان همه پرسی استقلال را انجام داد، و یا بهتر بگوییم آیا کردهای عراق در نهایت می توانند به استقلال دست پیدا کنند؟
دیوید رومانو: به اعتقاد من همه پرسی استقلال گامی مهم است که همه احزاب کرد را وادار می کند تا رویکرد خود را نسبت به این مسئله مشخص سازند. همچنین تلاش کردها برای استقلال را تقویت می کند، چرا که ما می دانیم بخش بزرگی از جمعیت کردستان خواهان استقلال هستند. با این حال، کاملا مشخص است که تهران، واشنگتن و آنکارا به طور غیر علنی فشار زیادی را به حزب دموکرات کردستان وارد می کنند تا فعلا خواستار انجام چنین همه پرسی ای نباشد.
کردپرس: آیا کردها می توانند مناطق مورد مناقشه را از بغداد پس بگیرند؟ آیا به نظر شما امکان درگیری میان حکومت اقلیم کردستان و بغداد بر سر مناطق مورد مناقشه وجود دارد؟
دیوید رومانو: فکر نمی کنم هیچ کدام از دو طرف خواستار جنگ باشند. احتمالا کردها بتوانند کنترل اکثریت مناطق مورد مناقشه را در دست داشته باشند اما در صورتی که کنترل بخش هایی از این مناطق به بغداد برگردانده شود توافق کردن با عبادی آسان تر خواهد بود. عبادی رقبایی دارد از جمله نوری المالکی و نمی تواند در تعامل با دیگران ضعیف ظاهر شود. من فکر می کنم وی شخصا حاضر به انجام توافق است اما در توانایی های وی نیز محدودیت هایی وجود دارد.
کردپرس: به نظر شما دلایل اختلاف میان حزب دموکرات و پ ک ک چیست؟ مشکل اصلی بین آنها چیست؟
دیوید رومانو: آنها جنبش های بسیار متفاوتی هستند. پ ک ک نسبت به حزب محتاط دموکرات کردستان سیاست بسیار “پان کُرد” تری دارد. به همین دلیل، حزب دموکرات کردستان و پ ک ک بر سر رهبریت جنبش کردستان، به خصوص در عراق و همچنین به صورت نمادین در جاهای دیگر با هم رقابت می کنند. پ ک ک هم در گفتمان و هم در عمل در جاهایی مانند شنگال، مشروعیت حزب دموکرات کردستان را به چالش می کشد. علاو بر این حزب دموکرات کردستان از سوی ترکیه به خاطر پ ک ک تحت فشار قرار دارد.
کردپرس: ایالات متحده از کردهای سوریه و عراق علیه داعش حمایت کرده است، آیا فکر می کنید دونالد ترامپ رئیس جمهور جدید آمریکا به سیاست های فعلی ایالات متحده ادامه خواهد داد و از آنها حمایت کند؟
دیوید رومانو: بله، تا زمانی که داعش در صحنه وجود دارد.
کردپرس: آیا می توانیم برای مدتی طولانی شاهد حضور ایالات متحده در اقلیم کردستان باشیم و آیا ایالات متحده یک پایگاه نظامی دائمی در اقلیم کردستان ایجاد خواهد کرد؟
دیوی رومانو: پاسخ به این سوال سخت است. در صورتی که روابط ایالات متحده و ترکیه تحت دولت ترامپ و ریاست جمهوری اردوغان که به نظر من به احتمال زیاد به وقوع خواهد پیوست، رو به وخامت برود آن وقت ممکن است واشنگتن به دنبال گزینه های بیشتری به جای اینجرلیک باشد. کردستان عراق یکی از این گزینه ها است.
کردپرس: دیدگاه شما در مورد روابط کُردهای عراق با ایران و ترکیه در آینده چیست؟ می دانیم که حزب دموکرات کردستان رابطه خوبی با ترکیه دارد اما اتحادیه میهنی کردستان (PUK) منتقد رویکرد ترکیه نسبت به کردها، به ویژه در ترکیه و سوریه است.
دیوید رومانو: برای حکومت اقلیم کردستان مهم است که روابط خوب و منطقی با ترکیه و ایران داشته باشد. از خیلی وقت پیش تاکنون، حزب دموکرات کردستان به ترکیه نزدیک تر بوده است و اتحادیه میهنی کردستان رابطه نزدیک تری با ایران داشته است.با توجه به “منطقه تحت کنترل” هر دو حزب، احتمالا جغرافیا پاسخ این سوال را می دهد. فعال سازی مجدد پارلمان کردستان احتمالا در این زمینه کمک خواهد کرد، چرا که پارلمان راهی نهادینه و مسالمت آمیز بر سر راه ترکیه و ایران قرار می دهد تا برای اولویت های خود از طریق احزاب سیاسی کردی که به آنها نزدیک تر هستند لابی گری کنند.
کردپرس: آیا فکر می کنید کردهای سوریه بتوانند به استقلال دست پیدا کنند و یا اینکه وضعیت آن بخش از سوریه به شیوه ی دیگری خواهد بود؟
دیوید رومانو: به نظر من آنها حداقل برای چندین سال سیستمی مانند خودمختاری کنونی را در اختیار خواهند داشت و هر چه این وضعیت بیشتر ادامه پیدا کند، احتمال حفظ آن بیشتر خواهد بود – درست همانند خودمختاری کردستان عراق که در نهایت به یک واقعیت تبدیل شد. البته توازن قدرت در سوریه به مسائل زیادی بستگی دارد و استقلال آنها شکننده خواهد بود و در آینده خطراتی آن را تهدید می کنند.
کردپرس: ایالات متحده چگونه می تواند تنش میان ترکیه و کردهای سوریه را مدیریت کند. در حالی که ترکیه شریک آمریکاست و کردها عامل مهمی در برابر داعش هستند؟
دیوید رومانو: بسیار به سختی. اکنون نیروهای حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) و ترکیه درگیری های گاه و بیگاهی در سوریه با هم دارند. ممکن است راهی برای انجام این کار سخت وجود نداشته باشد – ترکیه از مذاکره با پ.ک.ک منصرف شده است و به نظر می رسد علاقه ای به از سرگیری این مذاکرات ندارد و با توجه به رابطه PKK با PYD، ترکیه حزب اتحاد دموکراتیک را تهدیدی مرگبار می داند. در عین حال حزب اتحاد دموکراتیک، به طور منطقی نمی تواند هیچ یک از خواسته های ترکیه را تامین کند چرا که (این خواسته ها به معنی) “عدم موجودیت ” PYD است. احتمالا دولت آمریکا در پشت درهای بسته تلاش خواهد کرد تا امتیازهای مختلفی به ترکیه بدهد تا ترکیه در ازای آنها اقدامات خود علیه حزب اتحاد دموکراتیک در سوریه را متوقف کند، اما مطمئن نیستم که واشنگتن بتواند اقداماتی را علیه ترکیه انجام دهد یا خیر – برای نمونه واشنگتن می تواند ترکیه را تهدید کند که در صورتی که از اقدامات خود در سوریه دست نکشد تسلیحات قوی تری در اختیار حزب اتحاد دموکراتیک قرار خواهد داد.
کردپرس: آیا قدرتهای جهان و کشورهایی مانند ترکیه، ایران، عراق و سوریه با تغییرات مرزی و ایجاد کشور های جدید در عراق و سوریه موافق هستند؟
دیوید رومانو: خیر، تنها راه کسب موافقت آنها، قراردادن آنها در برابر عمل انجام شده است. آنها هرگز با این مسئله به توافق نمی رسند، اما احتمال دارد پس از آنکه گزینه های کمتری داشته باشند با آن موافقت کنند. تنها استثنا در اینجا بغداد است – کردها می توانند بر سر جدایی با بغداد مذاکره کنند و در آن صورت کشورهای دیگر چاره ای جزء موافقت با آن ندارند. مانند همه ی مذاکرات، این مسئله به سازش جدی از سوی هر دو طرف نیاز دارد.
کردپرس: آیا پایانی بر تنش میان ترکیه و پ ک ک متصور هستید؟
دیوید رومانو: من فکر نمی کنم آنکارا بتواند این مسئله را از طریق نظامی به پایان برساند. آنها می توانند در هر نبردی پ ک ک را شکست دهند، اما در صورتی که تمایل پ ک ک برای جنگ بیش از تمایل ترکیه برای چنین جنگی باشد، ترکیه این نبرد را خواهد باخت. تمایل پ ک ک و هوادارانش از آنجا مشخص می شود که با توجه به ریشه های ضعیف پ ک ک در اواخر سال های ۱۹۷۰ و ۴ دهه شورش طولانی مدت، دومین ارتش ناتو نتوانسته است یک بار برای همیشه پ ک ک را نابود کند. از سوی دیگر، ممکن است ترک های آنکارا، ازمیر و استانبول به دلیل بیش از حد طولانی شدن مشکلات و درگیری ها دولت را سرزنش کرده و خواستار راه های دیگری برای حل این مسئله باشند.
من همچنین گمان می کنم که ترکیه حتی با مشکلات اقتصادی جدی تر روبرو خواهد شد که ممکن است باعث شود از جنبه های مختلف فشارهای زیادی به ترکیه وارد شود. سیاست خارجی آنکارا به شدت باعث کاهش دوستان قابل اعتماد ترکیه شده است. اگر این مشکلات ادامه پیدا کند و باعث تشدید اقدامات طرفین علیه همدیگر شود، آنوقت ممکن است به نقطه ای برسیم که این جنگ داخلی را بیش از حد پر هزینه سازد.
مطلوب ترین پایان برای این جنگ این است که پ ک ک سلاحهایش را زمین بگذارد و ترکیه امکان تمرکز زدایی را فراهم سازد و امکان احقاق حقوق گروهی مردم مانند کردها را فراهم سازد و حتی به افراد سابق پ ک ک اجازه دهد تا در سیستم سیاسی و سازمانی (که بهتر از کوه هاست) حضور پیدا کنند. همه در فاصله میان ماه مارس ۲۰۱۳ و ژوئیه ۲۰۱۵ فکر می کردند که اوضاع به این سمت پیش می رود. اما متاسفانه این گونه نشد و الان اوضاع آنطور نیست و گمان نمی رود که این اتفاق به این زودی رخ دهد. امروزه در ترکیه حقوق فردی و حقوق گروهی بسیار کمتر شده و به نقطه ای سقوط کرده که دهه ها بود شاهد چنین وضعیتی نبودیم و این به گفتمان پ ک ک برای “مبارزه مسلحانه” کمک می کند و پ ک ک از هر زمان دیگری مسلح تر شده است.
