به گزارش کوردپاریز، قرآن تاریخی نگل در روستایی با همین نام در مسیر جاده سنندج ـ مریوان واقع شده است که این روستا همواره مورد توجه گردشگران و مسافران زیادی قرار گرفته است.
در مورد پیشینه تاریخی روستای نگل و قرآنش اطلاع دقیقی در دست نیست؛ تنها منبع موجود در دسترس، کتاب‌های تاریخی‌حدیقه ناصریه و تحفه ناصریه است که در آنها مطالبی به این شرح آمده است: «در یکی از روستاهای این بلوک که نگل نام دارد… در مسیر قدیمی که به مسجد عبدالله عمر یا عبدالله عمران مشهور است و قرآن بزرگی در این مسجد وجود دارد که به خط کوفی نوشته شده است».
قرآن این روستا در داخل مسجدش جای گرفته که بنا به اعتقادات و باورهای مردم یکی از چهار قرآن خطی است که در زمان خلیفه سوم به رشته تحریر در‌آمده و به چهار اقلیم دنیا فرستاده شده است؛ براساس شواهد و شیوه نگارش و اعراب‌گذاری آن احتمالاً این قرآن متعلق به سده چهارم یا پنجم ه.ق است.
قطع این قرآن رحلی بزرگ، جلد آن از جنس چرم، رنگ آن قهوه‌ای تیره و کاغد صفحات آن ضخیم بوده که به‌دلیل تشابهی که به پوست دارد بین مردم به «پوست آهو» شهرت یافته است.
قرآن نگل به خط کوفی نوشته شده و دارای نقطه و اعراب است؛ از زیبایی‌های این قرآن مطلا بودن سرسوره‌ها و شماره‌های آیات و همچنین مزین بودن به نقوش گیاهی است.
طول خود قرآن ۳۸، عرض آن ۲۱ و قطر آن ۱۳ سانتی‌متر است و طی سالیان گذشته چندین بار نیز به سرقت رفته که به همین دلیل آسیب‌های فیزیکی و شیمیایی زیادی مانند پارگی، لکه‌های ناشی از اثر انگشت، امضای یابندگان و… در آن دیده می‌شود.
این قرآن یکبار در سال ۱۳۷۱ به سرقت رفت که با تلاش نیروی انتظامی کشف و طی مراسم باشکوهی، با شرکت هزاران نفر از مردم به محل خود برگردانده شد؛ آخرین بار نیز در مردادماه سال ۱۳۸۳ به سرقت رفت که اواخر آذر همان سال در جهرم استان فارس کشف و به محل خود در مسجد روستای نگل برگردانده شد.
به دلیل اهمیت تاریخی این قرآن و نیز جایگاه بارز آن در اعتقادات مردم منطقه، به دستور مقام معظم رهبری برای محفوظ ماندن قرآن از دستبردهای احتمالی، جایگاهی محکم و مطمئن برای نگهداری این قرآن بسازند، که هم‌اکنون قرآن در محفظه شیشه‌ای ضد‌گلوله نگهداری می‌شود.
در مورد چگونگی پیدا شدن این قرآن در این منطقه به نقل از مردم روستا داستانی وجود دارد که بیان آن در این گزارش خالی از لطف نیست:
حدود هزار سال پیش، یک روز چوپانی برای چراندن گوسفندانش از مسیر این روستا که البته آن زمان خالی از سکنه بوده است، عبور می‌کند؛ دیدن گُلی بسیار زیبا او را وسوسه می‌کند که آن را بچیند، وقتی چوپان گُل را از دل خاک بیرون می‌آورد، چاله‌ای پدید می‌آید که در آن صندوقچه‌ای پدیدار است؛ چوپان که به تنهایی نمی‌تواند صندوقچه را از دل خاک بیرون آورد، اهالی روستا را باخبر می‌کند، مردم روستا نیز صندوقچه را بیرون می‌آورند که در آن قرآن بزرگی را می‌یابند و گویا بر پوست آهو نوشته شده است؛ اهالی این امر را به فال نیک گرفته و در همان مکان مسجدی می‌سازند و روستای نگل را نیز که چند کیلومتر دورتر از مکان امروزی آن قرار داشته به این محل جدید انتقال می‌دهند.
اعتقاد بر این است که چون این قرآن در اثر توجه چوپان به گُلی زیبا، کشف شده است، این محل به «نوگل» معروف شده که به مرور زمان به «نگل» شهرت یافته است؛ همچنین برای «نگل» معناهای دیگری نیز یافت شده که از جمله آن می‌توان به معنای زمین سنگی و سنگلاخ اشاره کرد؛ همچنین ممکن است تغییر یافته کلمه «نیل» به معنی شعله آتش باشد که نشان از ترویج آئین زرتشت در این منطقه دارد.
قرآن نگل یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری استان کردستان بوده که نزد مردم منطقه ابعاد معنویی این اثر، بسیار ارزشمند است؛ به واسطه وجود این قرآن، روستای نگل روزانه میزبان صدها تن از مشتاقان و علاقه‌مندان آثار مذهبی و تاریخی است.
