به چاوخشکاندن و خوێندنه وه ی ھه ڵسووکه وتی رێکخراوه فرقه یه کان وه ک موجاھیدینی خه ڵه و لاده ری په که که تێده گه ین که ھه موو فرقه کان ژێرخانێکی وه ک یه کیان ھه یه .
گرووپی په که که و باڵه ئێرانییه که ی (په ژاک) ھێزی تێرۆریستین که له سنوری رۆژئاوای وڵات چالاکن. ھه رچه ند تائێستا شێره پیاوان و پارێزوانانی ئاسایشی سنوره کان گورزی کوشنده ی زۆریان لێ وه شاندوون و ناچاریان کردوون بکێشێنه وه به ڵام رابردووی ئه م گرووپه و وتووێژ له گه ڵ ئه ندامانی گرێدراوی له سه ر رابردووی ھزری و رامان و ئارمانجه کانی ئه ندامانی په که که یارمه تییه کی باشمان له م باره وه ده دات. له ژماره تایبه تی مه شرق که له ژێر نێوی ( په که که و په ژاک له دیدێکی نێزیکتره وه ) که له رۆژانی نه ورۆز بڵاوکراوه ته وه چاوێکی خشکاندووه به ژێرخانه کانی دامه زراندنی ئه م گرووپه و ھه روه ھا گوێ ده گرین بۆ قسه کانی بڕێک له و ئه ندامه جیابووانه ی گرووپ که چۆن که وتوونه ته داویه وه تا له ده لاقه یه کی نێزیکتره وه راستییه کان و تاوانه کانی ئه م گرووپه و ئه وه ی که بۆته ھۆی به لاڕێدان چووینی ئه م ئه ندامه ھه ڵخه ڵه تێنراوانه .
ناوه ڕۆکی په که که به چه شنێکه که ھیچ پارت و گرووپ و ره وتی سیاسی له ده ره وی قه واره ی ھزر و رامانی ئۆجالانی پێ قبوڵ ناکرێت. قه واره ی ھزری په که که له سه ر بنه مای رامانی ئۆجالانه که له سه ر ره ت کردنه وه ی ھه ر جۆره دیدێکی دژبه ر و ره خنه گر بونیاد نراوه . بۆیه سڕینه وه ی فیزیکی ھێزه کانی دژبه ر و ره خنه گر چ له ناوخۆ و چ له گۆڕه پانی خه بات یه کێک له بنه ما سه ره کییه کانی په که که یه . ھه روه ک چۆن له کوردستانی تورکیا ره قیبه کانی وه ک پارتی راستی و ئازادی HAK – PAR ، پارتی PAK به سه رۆکایه تی ئۆزچه لیک، ره وتی پارتی دیموکراتی نیشتمانی کوردستان T-PDNK و هودا پار (HUDA – PAR) ھه ڵوێستی زۆر توندی له نواند.
کاتێک که باس له په که که ده کرێت ناکرێت باڵه کانی دیکه ی جیاواز له ژێرخانی ئه م فرقه تێرۆریستی و لاده ره ژمار کرد. له راستیدا په که که به دامه زراندنی گرووپ و باڵه جیاوازه کان تێده کۆشتێت تا بێجگه به لاڕێ بردنی ھزری گشتی له ھه موو ئاسته کان له ھه ر گۆڕه پانێک له راستای ئارمانجه پیسه کان و دژه مرۆیانه کانی که ڵک وه ربگرێت و به م بۆنه یه وه کاتێک باس له په که که ده کرێت مه به ست ھه موو باڵه کانی وه ک په ژاک و کودار و ھزری ئازاد و په یه ده و یه په گه و یه ره که و … چ له بواری ژێرخان و ئایدیۆلۆژیه وه و چ له بواری به ڕێوه بردن و سه رۆکایه تیه وه وه ک به شێک له په که که ھه ژمار ده کرێن. په که که له بواری سڕینه وه ی فیزیکی دژبه رانی وه ک پارتی کمۆنیستی یه کییه تی سۆڤیه ت له سه رده می ئستالین دا ده جووڵێته وه و ھه نگاو ده نێت. ئه م گرووپه ھه ر جۆره ده نگێکی دژبه ر به ناوگه لێک وه ک خائین و جاش و سیخور ده خنکێنیت.
فه یسه ڵ تورناجی ناسراو به کانی یڵماز که له ساڵی ۲۰۰۴ له گه ڵ عوسمان ئۆجالان و بڕێکی دیکه له کادره کانی په که که له گرووپه دابڕان و پارتی وڵاتپارێزانی دموکراتیان(PWD) له ھه رێمی کوردستان دامه زراند. له فوریه ی ۲۰۰۶ به ده ستی په که که و به ته قاندنه وه ی بومبێک له ئۆتۆمبیله که یدا له شاری سلێمانی کوژرا.
که مال شاھین ناسراو به که مال سوور که له په که که دابڕابوو و گرووپی وفاقی دامه زراندبووله ساڵی ۲۰۰۵ به ده ستی په که که تێرۆر کرا. کوشتنی سوبحان رۆژھه ڵات و کوشتنی سه بری تۆڕی که ھه ردووکیان له ئه ندامانی پله به رزی گرووپ بوون به ده ستی په که که کوژران و ئه مه ش به شێکه له بێ حیساب بووین له نێو ئه م گرووپه دا.
له ۲۳ی ئاگۆستی ۲۰۱۳ه ش گرووپێکی ۳ که سی له ئه ندامانی په که که له شاری کۆیه به ته مای ھێرش بردنه سه ماڵباتی یه کێک له جیابووه کان که دوای پێکدادان و برینداربوونی یه کێکیان ئه م ھێرش پووچه ڵ کرایه وه و بێ ئه نجام ما. له وکاته راگه یاندنه کانی ھه رێم نووسیان که مه به ست و ئارمانجی تێرۆره که نیزامه دنی تاش ناسراو به بۆتان بووه که یه کێک له جیابووه کان له په که که .
پارتی یه کیه تی دیموکرتیک که باڵی په که که یه له سوریا بوشێوزێکی وه ک پارتی دایک ھه جۆره ده نگێکی دژبه رله نێو گرووپدا ده خنکێنێ و رێگا نادات بچووکترین نارزایه تی ده رببڕن.
له مانگی مه ی ساڵی ۲۰۱۴ له شاری ئه لقه حتانیه (تربه سپی) له پارێزگای حه سه که ی سوریا که له کۆنترۆڵی په یه ده دایه ماڵی ھاوڵاتی و چالاکی مه ده نی به نێوی مه جید موسا ناسراو به پێشه نگ مووسا خرایه نێو ھێرشێکی قورس و بومبێک ته قێنرایه وه که له ئه نجامدا که سێک به نێوی ره مه زان محه مه د حسه ن کوژرا. دواتر ده رکه وت که ناوبراو ئه ندامی په یه ده بووه که له گه ڵ به رپرسه په یه به رزه کانی په یه ده کێشه ی بووه و ئه م ته قینه وه یه له راستیدا سناریویه ک بوو بۆ له نابردنی ناوبراو.
ماڵپه ڕی http://www.kurdwatch.org که به چوار زمانی ئه ڵمانی و ئه نگلیزی و عه ره بی و کوردی خاڵه پێشل کاریه کانی مافی مرۆڤ له ناوچه کوردنشینه کان ده خاته روو که به ده یان نموونه ی له لایه ن باڵی په که که له سوریا ئه نجام دراوه وه ک پێشل کردنی مافی ئازادی به یان و رفاندنی چالاکانی سیاسی و رۆژنامه نووسان و ئه شکه نجه داین و …..
- رفاندنی ئیبراھیم کوروش له پێشمه رگه کانی پارتی دیموکراتی کوردستانی سوریا له یه که می ده سه مبه ری ساڵی ۲۰۱۴
- رفاندنی عه لی عه بدولره حمان رۆژنامه نووسی ره خنه گری په که که
- رفاندنی ۶ چالاکی سیاسی و مه ده نی له دسه مبه ری ۲۰۱۲
- ئه شکه نجه دانی جه نگین ئه لیکو رۆژنامه نووسی ره خنه گری په که که له ژانویه ی ۲۰۱۶
- ھێرش بردنه سه ر رێپێوان که ره کان به جۆرێک که به رنبه ریان خه ڵکی ئاسایی بوو له ۲۳ دسه مبه ری ۲۰۱۵ له شاری کوردنشینی ئه لمه عبه ده (گرگی له گی)
له سه رێکی دیکه وه په که که ناوچه کوردنشینه کانی سوریای کردووه به گۆڕه پانی تۆڵه ستانده وه و کێبه رکێ له گه ڵ پارتی دیموکراتی کوردستان به سه رۆکایه تی مه سعوون بارزانی) و گۆڕه پانه که ی له ره قیبه کانی خۆی که زۆرینه یان لایه نگری بارزانین ته سکتری کردووته وه .
ته قه کردن له به شار ئه مین ئه ندامی کۆمیته ی سیاسی پارتی دیموکراتی کوردستانی سوریا و عه بدۆڵره حمان ئه بتاڵ ئه ندامی کۆمیته ی ناوه ندی ئه م پارته و ھه روه ھا رێگه نه دان به ئبراھیم برۆ سه رۆکی ئه نجومه نی نیشتمانی کوردانی سوریا و کێشه نانه وه بۆ سعوود مه لا سکێرتێری PDK-S وگه ڕاندنه وه یان له سنووری سمێلکاوه و ده ستبه سه رکردنی ئازاد جماکری رۆژنامه نووسی کاناڵی Rudaw TV به شێکه له کرده وه کانی ئه م گرووپه له ساڵانی ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ له ناوچه کوردنشینه کانی سوریا و به جوانی پیشانده ری رقابه تی پارتی و په که که یه .
په که که وه ک فرقه یه ک
له پرتووکی (له له ژێرده سه ڵاتی سێبه ره کان گھ ڕانی ده روونناسی فرقه کان) نووسینی ئحسانی ئه حمه دی و سمیه شاه حوسه ینی دا ھاتووه : له مێژووی فرقه کاندا له ئارمانی سیاسیان وه ک ئیش و کاریان که ڵکیان وه رگرتووه زۆر ناسراون نموونه کلاسیکیه که ی ئاڵمانی نازه ی ھیتلێر و یه کییه تی سۆڤییه تی ئستالینی کمۆنیستن که وه ک کۆنترۆڵ کردنی به رچاو و زۆر ده ژمێردرێت. له قه واره ی بچووکتردا سوپر ماسیسته سپی و ره شه کان و تێرۆریست و گرووپه شۆڕشیه کان که زۆربه یان له شێوازی کۆنترۆڵی مێشک و به کارھێنانی مرۆڤه کان که ڵک وه رده گرتن.
ئه گه ر چاوێک به ھه ڵسووکه وتی فرقه یانه ی موجاھدنینی خه ڵق که شێوازێکی دوئالیستی ھه یه و ھه روه ھا ھه ڵسووکه وته جۆربه جۆره کانی دیکه ی که ده که وێته قه واره یه کی فرقه یانه وه و له ته نیشت ئه مه شدا چاو له ھه ڵسووکه وته لاده رانه که ی په که که بکه ین تێده گه ین که به گشتی فرقه کان ژێرخانێکی یه کسانیان ھه یه . بۆیه ده توانین ئاینده ی په که که ش وه ک ئێستای موجاھیدی خه ڵق ببینین و نیشانه کانی خه ریکی خۆ نواندنن.
فرقه لاده ر و تێرۆریستی په که که ش ھه ر له کاتی ھه ڵخه ڵه تاندنی مرۆڤه کان و راکێشانیان بۆ نێو گرووپ و دواتریش له قۆناخی په روه رده و ھه روه ھا له کاتی به کارھێنانیان له رێبازه کانی کۆنترۆڵی بیرکردنه وه که ڵک وه رده گرێت. سه رکرده کانی په که که به نانه وه ی ترس له مێشکی ئه ندامان دا پێش له ھه ڵھاتنیان ده گرێت. به ئه ندامانی ئێرانی ئه م گرووپه ده گوترێت که ئه گه ر بێت ھه ڵبێن ئه وه به ده ستی ئێران له سێداره ده درێن و گرتووخانه وه و سزای قورس چاوه ڕوانیانه .
له قۆناخی په روه رده ی ئه ندامانی په که که دا باس کردن له کوشتنی سه ربازه تورکه کان و پاسه وانانی گوند له تورکیا که ئه رکیان پاراستنی گونده شتێکی زۆر ئاسایی و جوان ھه ژمار ده کرێت. له خۆلی په روه رده دا ئه فیلمی کوشتنی سه ربازه تورکه کان و… نمایش ده کرێت و ده گوترێت که پێویسته خۆشحاڵ بن. له بواری ده روونناسیه وه دووباره کردنه وه ی ئه م جۆره په روه ردانه ئه ویش له شوێنێکی داخراودا وه ک په که که و باڵه کانی که له ھیچ شوێنکی دیکه وه ھیچ شتێک دزه ناکاته و نێویه وه ئه و کاته یه که ئه نجامه که ی مرۆڤێک ده بێت که زۆر حه زی له کوشتنه وه و چێژی لێ ده بات.
له نێو په که که و باڵه کانیدا پیوانی ھه موو راستییه کان ئۆجالانه و کۆتایی ھه موو شتێک ھه ر ئۆجالانه و پیوانی دیاریکردنی ئاستی پێشکه وتنی ھه ر ئه ندامێکیش ئاستی گرێدانی به ئۆجالانه وه یه که پێ ده گوترێ ئاپۆ ئه ویش به واتای مام. له سه ر ئه م بنه مایه ئاپۆ قه د ھه ڵه ناکات و ھه رچیش ده ڵێت راسته .
به رپرسانی په که که به په ره ستش و ستایشی ئۆجالان وه ک رزگارکه رێک ناساندووه و ئه گه ر که سێک بیه وه ێ ره خنه ی لێ بگرێ و یا شتێک جیاوازتر بڵێت ئه وه به توندی سه رکووت ده کرێت.
په که که تا پێش ده ستگیر کردنی سوور بوو له سه ر کوردستانی گه وره و وه ک ئارمانجێکی سه ره کی باسی لێوه ده کرد. به ڵام دوای گیرانی و ھه رکاتێک که کێشه ی بۆ ده ھاته پێشێ وه ک که مبوونه وی ژماره ی ئه ندامان و یا کز بوونی ئاستی باری ده روونی ئه ندامان و لاواز بوونی بنه ما ئایدیۆلۆژییه کان له که سایه تی ئه ندامان ئه وکاته یه که په نای بۆ دروشمی گه وره و و درۆ ھێناوه و که ئه مه ش تایبه تمه ندی فرقه یه .
به کارھێنانی ئه ندامان و لایه نگران له رێگای گرێدراوبوونیان به م گرووپه وه و سه رله نوێ داڕشتنی بیری نوێ و ده ستکرد یه کێکی دیکه له بابه ته کانه که ده سه ڵمێنێت ئه م گرووپه فرقه یه .
په که که له بواری ژێرخانه وه خۆی وه ک ئیراده ی کوردان ده ناسێنێت و ده ڵێت بڕیارداین له نێو په که که دا له خواره وه (خه ڵک) بۆ سه رێیه و له قه واره ی سیستمی کۆنفدرالی دیموکراتیکدایه که له رێگای دامه زراندی ئه نجۆمه نه کان له شار و گه ڕه ک و …. پێک دێت. به ڵام له راستیدا ئه م بڕیارانه له سه رێ ده گیرن و له وێشه و بۆ خوارێ ره وانه ده کرێن و ئه مه به واتای ئه وه یه که به س فه رمانبه ر و کۆێله یه کی ته واون.
چۆنیه تی راکێشانی ھاوڵاتیان و گه نجانی کوردیش به ڵگه یه کی دیکه یه بۆ سه لماندنی فرقه یی بوونی په که که . لێکۆڵینه وه کان پیشانیان داوه که ھه رکات ھاوڵاتیانی کورد به تایبه ت چین لاوازی کۆمه ڵگا له تورکیا و ئێران و سوریا و ئێراق له نێو ژیانیاندا تووشی قه یرانی بێکاری و جیابوونه وه و بۆشایی کولتووری و شکستی خۆێندن و سۆزداری و… ده که ونه نێو چه نگی تاکتیکه کانی په که که به مه به ستی راکێشان بۆ نێو ئه م گرووپه . په که که توێژی لاوازی کۆمه ڵگای کوردی باشترین بژاره بۆ ئه م کرده وه ی خۆیه ده بێنێ.