امتیازخواهی مسعود بارزانی به بهانه همه‌پرسی

خبرها حاکی از این است که کردهای عراق خود را برای برگزاری همه پرسی موسوم به «استقلال» در ماه سپتامبر ‌آماده می‌کنند. شبه نظامیان شاخه نظامی پ.ک.ک در سوریه موسوم به YPG نیز تحت پرچم نیروهای سوریه دموکراتیک که مورد حمایت آمریکا است در شهر رقه، پایتخت ادعایی گروه داعش در حال پیشروی هستند. ظاهراً آنها هم در نظر دارند نقش خود را در بخش گستردهای در شمال سوریه حفظ کنند.

برخی شواهد این گمانه را تقویت می‌کند که کرد‌های عراق با طرح موضوع همه‌پرسی در زمینه استقلال بیشتر در پی امتیاز گرفتن از بغداد هستند. به عنوان مثال، مسعود بارزانی رئیس منطقه کردستان عراق چهارشنبه گذشته گفت: همه‌پرسی درباره استقلال (جدایی) کردستان تصمیمی قطعی است که باید در بیست و پنجم سپتامبر برگزار شود مگر اینکه برای آن «جایگزین بهتری» وجود داشته باشد.

همین مشروط شدن برگزار نشدن همه‌پرسی به وجود «جایگزین بهتر» بیانگر این است که همه‌پرسی درباره استقلال (جدایی) کردستان تصمیمی قطعی نیست.

نباید فراموش کرد که پیش از سرایت بیماری تروریستی داعش از سوریه به کشور عراق، آمریکا از اعطای امتیازات بیشتر به کرد‌ها و اهل تسنن بیش از نسبت جمعیتی آنها به شیعیان عراق حمایت می‌کرد. بنابراین امتیازخواهی کنونی بارزانی به بهانه همه‌پرسی در جهت همان امتیازخواهی پیشین است.

علاوه بر این، کرد‌ها می‌دانند مهمترین مانع بر سر راه تحقق استقلال کرد‌ها مخالفت قدرت‌های منطقه‌ای ذینفع در منطقه کردستان است و موضوع «جایگزین بهتر» نیز زمانی مطرح ‌شد که رایزنی‌ها و مخالفت قدرت‌های منطقه‌ای بر ضد این همه‌پرسی افزایش یافت.

در این میان آنچه باید مورد توجه قرار گیرد نقش آمریکا در مطرح شدن مناقشه همه‌پرسی در کردستان عراق برای اعمال فشار بر چهار کشور‌های ترکیه، سوریه، عراق و ایران می‌باشد. به عبارت دیگر، ظاهراً آمریکا از این طریق سعی می‌کند در برابر این چهار کشور گروکشی ‌کند.

از سویی ارتش سوریه و عراق به همراه مقاومت مردمی در این کشور‌ها و همچنین با حمایت مقاومت اسلامی لبنان، ایران و روسیه به پیروزی‌های غیرقابل پیش‌بینی دست یافتند. این پیروزی‌ها با وجود همه کارشکنی‌های ائتلاف- به اصطلاح- مبارزه با داعش به رهبری آمریکا محقق شد. از سوی دیگر اختلافات بین واشنگتن و آنکارا به علت حمایت مالی و تسلیحاتی از شبه نظامیان کرد در سوریه بالا گرفته است. بنابراین طبیعی است آمریکا بخواهد از مناقشه استقلال کردستان برای اعمال فشار بر این چهار کشور و گرفتن برخی امتیازات بهره‌برداری کند.

البته نباید از جدی قلمداد شدن همه‌پرسی کردستان اجتناب کرد. زیرا با وجود حمایت آمریکا از کرد‌ها موفقیت این پروژه به نوعی به دنبال خود نهادینه شدن حضور نظامی آمریکا در کردستان سوریه – علاوه بر کردستان عراق- را در پی دارد.

ضمن اینکه بر اساس برخی گزارش‌ها شبه نظامیان وابسته به پ.ک.ک در شمال سوریه تمایل زیادی برای پیشروی به سمت غرب و دریای مدیترانه پس از شکست داعش از خود نشان داده‌اند. با توجه به روابط نزدیک میان پ.ک.ک و واشنگتن، این حرکت می‌تواند تهدید مستقیمی علیه پایگاه‌های نظامی روسیه در آن مناطق باشد به خصوص اگر پ.ک.ک یک پایگاه نظامی در این منطقه به آمریکا بدهند. به همین علت است که روسیه از ارتش سوریه در مناطق شرقی این کشور حمایت هوایی می‌کند.