سرنوشت تکراری سیاهی لشکرها در منطقه
سلیمان ویسی
حمایت مالی عربستان از گروههای افراطی منطقه این اواخر بحث محافل شده است. از جمله گروههایی که عربستان بسیار مشتاق به کمک مالی و تسلیحاتی آنهاست، پکک و شاخهی ایرانی آن پژاک هستند.
این کشور برای نیل به اهداف خود در منطقه از جمله سوریه، از هیچ گونه حمایت مالی و تسلیحاتی از این گروهها دریغ نکرده و به منظور بازی در میدان همبازی و همپیمان خود (آمریکا) در منطقه، به هر دری میزند تا جایگاه خود را در منطقه حفظ کند. اما موضوع قتل جمال خاشقچی، روزنامه نگار منتقد عربستان در کنسولگری این کشور در استانبول، به یکی از موضوعات مناقشه برانگیزی در جهان تبدیل شده که حتی بر رابطه برخی کشورها با عربستان و نیز مسئله فروش سلاح به این کشور از سوی کشورهای غربی تاثیر گذاشته است.
این موضوع حتی بر روابط عربستان با این گروهها و زمزمههای قطع مالی و تسلیحاتی از آنها به گوش میرسد. چراکه ترکیه از این موضوع به خوبی در راستای اهداف خود در منطقه بهرهبرداری کرد و قتل خاشقچی را به کاردی در گلوی عربستان تبدیل کرد و در حال فشردن آن است تا اینکه عربستان به خواستههای آن در این زمینه تن در دهد و به حمایتهای مالی خود از این گروهها در منطقه پایان دهد.
در این رابطه انستیتو استراتفور در تحلیل کوتاهی درباره علت پیگیر بودن ترکیه و شخص رجب طیب اردوغان درباره قتل خاشقچی نوشت: این دو کشور برای افزایش نفوذ در جامعه اهل سنت منطقه با هم رقابت می کنند و مسئله قتل خاشقچی فرصت مغتنمی برای ترکیه فراهم کرده است. اردوغان از موضوع خاشقچی برای قطع حمایت عربستان از کُردها استفاده می کند. هدف اردوغان از تحت فشار قرار دادن عربستان در موضوع قتل روزنامه نگار منتقد ریاض در کنسولگری عربستان، محدود و یا قطع کردن حمایت عربستان از کردها در سوریه و عراق است.
جالب اینکه پکک که خود را حامی روزنامهنگاران جلوه میدهد؛ و در هرکجای دنیا روزنامهنگاری خون دماغ شود، این گروه بلافاصله موضع گرفته و آنرا نقض حقوق بشر و آزادی بیان قلمداد میکند. این درحالیست که در مقابل قتل خاشقچی سکوت پیشه کرده است. اما چرا؟ مگر خاشقچی هم روزنامهنگار سرشناسی در حوزهی بینالملل نبود؟ بله صحیح اما تفاوت این یکی با دیگر کیسهای مشابه در این است که این آقای خاشقچی منتقد دوست و حامی مالی و تسلیحاتی پکک یعنی عربستان بوده و لذا به نشان احترام به حامی مالی و تسلیحاتیاش سکوت پیشه کرد و انگاشت که خاشقچی روزنامهنگار نبوده و یا مثل منتقدان داخلی گروه بوده که حذف میشوند و کسی هم نمیداند جنازهاشان کجا مخفی میشود و به اصطلاح داخلی گروه به پاریس فرستاده میشود.
اما نکتهی حائز اهمیت اینکه حتی سکوت و خوشخدمتی پکک به سعودیها هم کاری از پیش نبرد و این با رقیب قدر آن (ترکیه) گلوی این منبع درآمد و حامی تسلیحاتی را فشارده و گروه هم بسی از این موضوع نگران است. اما موضوع به همینجا ختم نمیشود، ترکیه تلاش می کند با فشار آوردن بر عربستان در قضیه قتل جمال خاشقچی، حمایت عربستان از کردهای عراق و سوریه را محدود یا قطع کند. به احتمال قوی ترکیه ازاین موضوع برای کاهش فشار عربستان بر قطر، متحد ترکیه و نیز تلاش برای رفع تحریم های آمریکا استفاده کند.
از سوی دیگر آمریکا هم با گفتن این جمله که از زبان شخص ترامپ بیان شد و گفت: ” کوردها برای ما مردهاند.“ میتوان به عمق موضوع نگاهی انداخت و آن اینکه آمریکا هم کارش در خاورمیانه رو به اتمام است و همانطور که بارها قبل هم برای دادن اطمینان خاطر به همتایان ترک خود گفته بودند که حمایت ما از شاخهی سوری پکک (یپگ) مقطعی و موقت است و با پایان داعش پایان میپذیرد، رو به اتمام است و با قطع این همکاری و حمایتهای آمریکاییها از این گروه در شمال سوریه و از سوی دیگر قطع حمایتهای مالی و تسلیحاتی و لجستیکی عربستان به خاطر فشارهای وارده بینالمللی و از همه مهمتر فشارهای ترکیه و شخص اردوغان در این خصوص، میتوان شمارش معکوس حیات حزب حیات و مادرش حزب کارگران را شنید و تپش قلبها را احساس کرد که چقدر تند میزنند.
خارج از این موارد، فشارهای دولت مرکزی دمشق به منظور پایان دادن به بازی این گروه در شمال این کشور و برچیدن سیستمی که خود آنرا سیستم خودمدیریت میخواند، روز به روز در حال افزایش است و دستهای آشکار و پنهان منطقهیی و بینالمللی هم در این امر دخیلند. اخیرا و پس از نشست چهارجانبه فرانسه، ترکیه، آلمان و روسیه درخصوص تحولات و آیندهی شمال سوریه و حملات توپخانهیی که ترکیه بلافاصله با گذشت یکی دور روز پس از آن نشست به مناطقی از شمال سوریه از جمله گری سپی شروع کرده، گواه این مسئله است که برای این گروه ورق برگشته و باید دنبال حامیان جدیدی بگردد تا حامیش باشند و بی خیال سعودیها و آمریکاییها باشد.
گروههای اپوزسیون و جداییطلب در منطقه از جمله پکک و پژاک معمولا هرکدام به جایی وصلند و به نوعی و توسط سازمانها و یا کشورهای غربی و یا منطقهیی حمایت میشوند که معمولا با قطع دست حامی این گروهها، عملا اینها در هوا معلق خواهند بود و با یک شلیک بسان بادکنک نقش زمین خواهند شد. اینبار قرعه بنام پکک و شاخههایش افتاده تا سرنوشتی شبیه دیگر گروهها در خاورمیانه را تجربه کند که دیگر آثاری از آنها نمیتوان یافت.