یاشار یاکیش، وزیر امور خارجه سابق ترکیه در مصاحبه با پایگاه خبری “احوال” ترکیه گفت: ی.پ.گ در جریان نبرد علیه داعش توانست اعتماد ایالات متحده را به دست بیاورد. پرسش از این که چرا این کشور به چنین سازمانی اعتماد کرده است، بی معنی است. ایالات متحده ایجاد یک موجودیت کردی مقتدر در شمال سوریه را با منافع ملی خود هماهنگ می بیند. این منطقه تقریباً یک سوم خاک سوریه را تشکیل می دهد و واجد بخش اعظمی از منابع نفت و آب این کشور است.
به گزارش کورد پاریز، تعیین جایزه از سوی ایالات متحده برای کمک به دستگیری سه تن از سران پ.ک.ک “مراد قاراییلان”، “جمیل بایک” و “دوران کالکان”، تحول مهمی است. حکومت ترکیه با انتشار بیانیه ای نگاه مثبت خود را نسبت به این تحول نشان داد اما در عین حال آن را اقدامی ناکافی و بسیار دیرهنگام خواند که نشان از آن دارد حرکتی تاکتیکی باشد. اگر چه این تعبیر درست است، اما ترکیه باید روی این موضوع تمرکز کند که چگونه از این گام رهبران ایالات متحده سود ببرد.
ایالات متحده در گذشته، پس از آن که پ.ک.ک را گروهی تروریستی اعلام کرد، تدابیر مختلفی علیه آنها به کار بست اما در عین حال هر جا منافعش به طریقی اقتضا می کرد به روابط خود با این گروه ادامه داد. تعیین جایزه برای دستگیری رهبران پ.ک.ک این پتانسیل را دارد که منشأ نتایج مهمی شود. این گام قابل توجه و دشواری برای ایالات متحده بوده است، زیرا کسانی در دولت هستند که همچنان با پ.ک.ک تماس و مراوده دارند. به هر حال رهبران آمریکایی این گام را برداشته اند و اهمیت آن نباید از نظر دور داشته شود.
هر کسی می داند که پ.ی.د تنها شاخه ای از پ.ک.ک است. این ارتباط حتی در آرشیوهای رسمی متشکل از گزارش های اطلاعاتی رسیده به کنگره ایالات متحده منعکس شده است.
در به روز رسانی وب سایت رسمی سازمان اطلاعات مرکزی ایالات متحده (سیا) در ژانویه ۲۰۱۸، پ.ی.د/پ.ک.ک در فهرستی گنجانده شده است که سازمان های تروریستی خارجی فعال در سوریه در آن جای دارند و در آن فهرست “صالح مسلم” رئیس مشترک سابق پ.ی.د نیز به عنوان رهبر پیشین پ.ک.ک در سوریه مورد اشاره قرار گرفته است.
در کنفرانس های دانشگاهی که در ایالات متحده برگزار می شوند نیز همین زبان به کار می رود، که نشان دهنده وجود ارتباطی قوی میان پ.ک.ک و ی.پ.گ (یگان های مدافع خلق، شاخۀ نظامی پ.ی.د) است.
اگر چه از یک سو ارتباط میان این دو گروه آشکارا مورد اشاره قرار گرفته است، اما از سوی دیگر مقامات آمریکایی همچنان ی.پ.گ را شریک قابل اعتماد خود می دانند و پ.ک.ک را یک سازمان تروریستی می خوانند. این تناقض ناشی از اتحاد قوی میان ایالات متحده و ی.پ.گ در سوریه است؛ به عبارت دیگر، اهمیت نسبی پ.ک.ک در نتیجه همکاری نزدیک واشنگتن با ی.پ.گ از میان رفته است. از همین رو، ماه فوریه گذشته در نشست ناتو در بروکسل، جیمز ماتیس وزیر دفاع ایالات متحده با نورالدین جانیکلی وزیر وقت دفاع ترکیه دیدار کرد و توصیه کرد میان پ.ک.ک و پ.ی.د شکاف بیاندازند و این دو گروه را وادار کنند درمقابل یکدیگر بجنگند. بر اساس گزارش ها جانیکلی این پیشنهاد را «عاقلانه، منطقی و عملی» ندانست.
اینک در سایه جایزه ای که برای کمک به دستگیری سران پ.ک.ک تعیین شده است، به نظر می رسد ایالات متحده قصد دارد آنها را بفروشد. این موضع در راستای پیشنهادی است که ماتیس به جانیکلی کرده است. بنابراین، ترکیه به درستی درباره صداقت و حقیقت این اقدام ایالات متحده تردید نشان می دهد.
با وجود این، به جای متهم کردن ایالات متحده به فقدان صمیمیت، عاقلانه این است که ترکیه از این فرصت پیش آمده سود ببرد و برای دستگیری رهبران پ.ک.ک به ایالات متحده پیشنهاد همکاری بدهد، زیرا اقدامی است که در خدمت اهداف ترکیه است.
اتحاد ایالات متحده با ی.پ.گ در جریان نبرد علیه داعش شکل گرفت و ی.پ.گ توانست اعتماد ایالات متحده را به دست بیاورد. پرسش از این که چرا این کشور به چنین سازمانی اعتماد کرده است، بی معنی است. ایالات متحده حضور کردها در شمال شرقی سوریه را با منافع ملی خود هماهنگ می بیند. این منطقه تقریباً یک سوم خاک سوریه را تشکیل می دهد و واجد بخش اعظمی از منابع نفت و آب این کشور است. ایالات متحده فکر می کند اگر در این مناطق یک موجودیت کردی مقتدر ایجاد کند که بتواند آن را کنترل کند، در پروسه دموکراتیزاسیون سوریه دست بالا را خواهد داشت.
بخش مهم دیگری از این پروژه امنیت اسرائیل است. تشکیل یک موجودیت کردی در شمال سوریه به سود اسرائیل و به سود نو محافظه کاران در دولت ایالات متحده است.
آنکارا از این که ایالات متحده یک بازیگر غیر دولتی مانند ی.پ.گ را بر یک متحد ناتو مانند ترکیه ترجیح داده است، به حق آزرده است. با وجود این، وظیفه تعیین این که منافع ملی یک کشور در کجا نهفته است، به عهده مقامات آن کشور است. به نظر می رسد ترکیه انتظار دارد ایالات متحده ارزیابی خود را از موقعیت نادیده بگیرد و ارزیابی آنکارا را بپذیرد. ممکن نیست چنین انتظاری برآورده شود. اگر مقامات ایالات متحده ی.پ.گ را یک متحد شایان اعتماد می دانند، پس ترکیه باید این را به عنوان واقعیت بپذیرد و سیاست های خود را بر این اساس تنظیم کند.
این ایالات متحده بود که برای دستگیری عبدالله اوجالان بنیان گذار پ.ک.ک، پس از فرار وی به کنیا، به ترکیه کمک کرد. سپس مقامات اطلاعاتی و امنیتی ترکیه با دیدار از اوجالان در سلول زندان جزیره امرالی، او را به جایگاه شخصی که می تواند با همکاری حکومت ترکیه فرمولی برای حل مسأله کردها پیشنهاد کند، ارتقا دادند. ایا ممکن است ایالات متحده به دستگیری قاراییلان، بایک و کالکان اندیشیده باشد که آنها نیز وارد مذاکرات حل و فصل مسأله کردها شوند؟
* یاشار یاکیش وزیر اسبق امور خارجه ترکیه و سفیر اسبق این کشور در دفتر سازمان ملل متحد در وین، مصر و عربستان سعودی بوده است. وی از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۱ نماینده حزب عدالت و توسعه (AKP) در پارلمان ترکیه بود.
