دستگیری سریع عامل ترور، تضاد سخنان فرماندهان ارشد و ضعف در برابر ارتش ترکیه و نیروهای اقلیم نشان از تضعیف و اختلافات داخلی در پ.ک.ک دارد.
کورد پاریز/ پس از ترور یک دیپلمات ترکیه در اربیل (که اکنون مشخص شده یک عامل اطلاعاتی بوده است) و انتشار اعترافات متهمین این اقدام تروریستی، ابهامات کمتری در برابر تحلیلگران خودنمایی میکند. ارتباط خانوادگی عامل ترور با یکی از نمایندگان شاخه سیاسی پ.ک.ک در ترکیه (HDP) و تمجید فرماندهان پ.ک.ک از این اقدام، نشان از این دارد که تکذیبهای پی در پی پ.ک.ک، کذب است و فرمانده و مجری این طرح، پ.ک.ک و عناصر آن بودهاند.
ارزش عملیاتی این اقدام نیز محل تردید است. اولا خود فرد مضروب بیدقتی کرده و خود را در معرض ترور قرار داده است. ثانیا اگر پ.ک.ک، به جای اربیل، در آنکارا چنین اقدامی را مرتکب میشد، ارزش عملیاتی داشت. در واقع در قبال ضربات به پ.ک.ک توسط ترکیه در سیدکان و قتل دیار غریب، پ.ک.ک ادعای پاسخ در آنکارا و عمق ترکیه را داشت.
اما ضعف امنیتی اربیل و قدرت نظامی اندک آن نسبت به ترکیه بر کسی پوشیده نیست. همچنین این عملیات آنقدر بیبرنامه بوده که متهمان علاوه بر دیپلمات ترکیه، دو نفر دیگر را نیز به اشتباه به قتل رساندهاند، به سرعت دستگیر شده و اعتراف نمودهاند. نجات و فراری دادن عاملان نیز با شکست مواجه شده است که نشانه ضعف سازمان گریلایی و تصمیم گیرنده مرکزی پ.ک.ک است. همچنین پ.ک.ک از سویی تکذیبیه صادر میکرد و از سوی دیگر، دوران کالکان، ترکیه و اربیل و مردم عادی را به جنگ بیشتر تهدید میکرد. این موارد نشان از فقدان اقتدار و سلسلهمراتب در پ.ک.ک و اختلافات داخلی در آن دارد.
شاید بشود با اندکی اغماض در سیر حیات خونین پ.ک.ک، سه مرحله عمده و متمایز را شناسایی کرد:
۱٫ مرحله اول زمانی است که عبدالله اوجالان در اوج اقتدار و قدرت کاریزماتیک بود و گروه و نفرات تحت هدایت و رهبری مطلق وی قرار داشتند. در این مرحله، پ.ک.ک یعنی فرقه اوجالان یا به عبارت بهتر، پ.ک.ک یعنی خود اوجالان.
۲٫ در مرحله دوم که از دستگیری اوجالان آغاز میشود، شاهد سرگردانی و انشعاب اولیه هستیم. البته شورای رهبری کماکان نقش مهمی ایفا میکند و ارتباط با اوجالان نیز ادامه دارد.
۳٫ در مرحله کنونی، اختلاف وجه اصلی پ.ک.ک است. گزارشهایی وجود دارد که دمیرتاش مخالف روند اعتصاب غذا بود، اما پ.ک.ک موافق آن. اوجالان از لزوم رعایت حساسیتهای ترکیه سخن میگفت و قندیل اعتقاد داشت دولت ترکیه فاشیست است و باید به آن حمله کرد. اوج این اختلافات در ماجرای انتخابات شهرداریها رخ داد. HDP نیز شکست سختی در انتخابات متحمل شد، هر چند با رویکرد سلبی توانست مانع از پیروزی نامزدهای حزب عدالت و توسعه در انتخابات در برخی شهرهای مهم شود. اما به طور کلی آرای زیادی در شهرهای کردنشین از دست داد.
نکته مهم دیگر در تحلیل شرایط پ.ک.ک، اشغال عفرین در سوریه توسط ترکیه و ضربات جدی ارتش و سازمان اطلاعات ترکیه به پ.ک.ک در اقلیم و قندیل است. به این ترتیب میتوان گفت که پ.ک.ک به شدت تضعیف شده است و ارزش و توان عملیاتی خود را از دست داده است. تاکید ترکیه بر حمله به شرق فرات نیز هم ناشی از احساس خطر آنکارا از گروههای وابسته به پ.ک.ک است و هم ناشی از ضعف پ.ک.ک و گروههای وابسته به آن.
در واقع، ترکیه میخواهد کار این گروهها را در سوریه تمام کند و توسعهطلبی ارضی خود در این مناطق را گسترش داده و در مذاکرات سیاسی آینده سوریه، دست بالا را داشته باشد. اما حمایت کشورهای غربی مانند فرانسه و آمریکا از ی.پ.گ و نیروهای وابسته به پ.ک.ک، کار را تا حدی برای ترکیه مشکل کرده است. احساس می شود در کردستان سوریه تلاشهای کشورهای اروپایی در این راستا قرار دارد که هسد و یپگ و پید را که در واقع همان پکک هستند، با واقعیت زمانه و قالب امروزی وفق دهند تا در فضای بینالمللی پذیرفته شوند. این امر نیز برای کاهش حسیاستهای ترکیه انجام میشود. چنین رخدادای زمانی رخ خواهد داد که پکک در قندیل مشی مسلحانه و تروریستی خود را تغییر دهد یا ارتباطش را با پکک در کردستان سوریه که از جانب آمریکا حمایت میشود قطع کند.
اما باید این نکته را ذکر کرد که احتمال ندارد بسیاری از سرکردگان جنگخواه قندیل حاضر به این تغییرات باشند. چون صلح و کنار گذاشتن سلاح، به معنای پایان کار و عمر پ.ک.ک است. این افراد تصور میکنند که اربیلی آرام و امن، پروسه نابودی و تسلیم پ.ک.ک را تسریع میکند. بنابراین با ناامن کردن اربیل، فضا را امنیتی کرده، زمینه حملات ترکیه را فراهم میکنند. چنانچه دوران کالکان از سران پ.ک.ک به صراحت گفت که جنگ را به داخل شهرهای اقلیم خواهند کشاند. چون به زعم خودشان آزادی سابق را ندارند. لذا بقیه گروههای کردی نیز باید ضعیف شوند.
در واقع پ.ک.ک، اگر نتواند فعالیت کند، اجازه فعالیت به دیگر احزاب کردی را نیز نخواهد داد و اقلیم را به عرصه جنگ با ترکیه تبدیل خواهد کرد.