کوردپاریز/ اقلیم کردستان عراق در سال ۱۹۷۰ توسط حزب دمکرات کردستان به رهبری ملا مصطفی بارزانی پس از سالها کشمکش و جنگ طی یک توافقنامه ای با دولت مرکزی به خودمختاری رسید. اما این خودمختاری دیری نپایید و توافق کردها با دولت عراق ناکام ماند و صدام حسین در اواخر جنگ ایران و عراق دست به کشتار کردها زد و طی عملیات انفال، ۱۸۲ هزار نفر از کردها را قتل عام کرد.
کردستان عراق بعد از جنگ خلیج فارس پس از ایجاد منطقه پرواز ممنوع در سال ۱۹۹۱ به حکومت نیمه مستقل رسید و پس از اشغال عراق توسط آمریکا در سال ۲۰۰۳ و در نتیجه باز شدن فضای سیاسی و امنیتی عراق، رویای خودمختاری رهبران عشیره ای کردهای عراق تحقق یافت.
اقلیم کردستان عراق از قدیم میدان رقابت دو قبیله بارزانی (حزب پارتی) و طالبانی (حزب یکیتی) با دو گویش متفاوت بادینانی و سورانی بوده است. تاریخ این دو قبیله هم اغلب با درگیری های نظامی بوده تا جایی که تنها در درگیری میان این دو قبیله در سال ۱۹۹۴ و ۹۵ میلادی بیش از ۲۰۰۰ نفر از دو طرف کشته شدند.
پس از خودمختاری اقلیم کردستان، این اقلیم عملا به دو منطقه زرد (تحت کنترل پارتی به رهبری مسعود بارزانی) و سبز (تحت کنترل یکیتی به رهبری خانواده طالبانی) تقسیم شد. کردها که سالها به بهانه استقلال یک جامعه کردی دموکراتیک، باعث ریخته شدن خون های زیاده شده اند از فرصت پیش آمده خودمختاری در کردستان عراق، نتوانستند یک حکومت متمرکز کردی تشکیل دهند و هر قبیله ای عملا ساز خود را زد.
اقلیم کردستان عراق از زمان خود مختاری تاکنون به سیستم دو اداره ای بارزانی ها به مرکزیت اربیل و طالبانی ها به مرکزیت سلیمانیه اداره می شود. نیروهای آسایش، پیشمرگ، پلیس و گذرگاه های مرزی متحد نیستند جایی که هر یک وابسته به حزب متبوع خود هستند.
آنچه که دولت اقلیم کردستان نام برده می شود، تنها یک نمای رسمی است که در عمل با سیستم دو اداره ای اربیل و سلیمانیه، اداره می شود.
نمونه بارز اختلافات هم در سالهای اخیر به جریان رفراندم غیر قانونی اقلیم کردستان در سال ۲۰۱۷ بر می گردد که بارزانی ها پس از رفراندوم ناموفق و از دست دادن منطقه کرکوک، حزب یکیتی را به خیانت محکوم کردند.
کردستان عراق در سالهای اخیر از طرفی به دلیل اختلافات با بغداد و از طرف دیگر به علت ناموفق بودن سیاست‌های فروش نفت، در پرداخت حقوق به کارمندان دولتی در بخش‌های مختلف دچار مشکلات عدیده ای شده است تا جایی که عدم نظارت یک حکومت متمرکز از یک طرف و التهابات سیاسی ، اقتصادی و امنیتی از طرف دیگر نه تنها باعث ایجاد خفقان بی سابقه در اقلیم شده بلکه به خشم مردم از سیستم دو اداره ای اقلیم دامن زده است.
زانیار محمدی
