استثمار کارگران در اقلیم کردستان عراق

وضعیت ایمنی کار در اقلیم کردستان

اتحادیه سندیکاهای کارگران کردستان شعبه سلیمانیه در آخرین گزارش سال ۲۰۲۲ از نبود شرایط استاندارد مصوب کنوانسیون‌های بین‌الملی کار در اقلیم کردستان خبر داد.

نبود بیمه‌ی سلامت برای ۱۰۰ درصد از جمعیت کارگران اقلیم کردستان و نبود قرارداد کار برای بیش از ۸۲ درصد از این کارگران تا پایان سال ۲۰۲۲ نیز بخشی از داده‌هایی بود که در بیانیه این اتحادیه منتشر شد.

هرچند آمار دقیقی از تعداد حوادث کار و قربانیان آن به صورت رسمی در اقلیم کردستان وجود ندارد اما اتحادیه سندیکاهای کارگران کردستان شعبه سلیمانیه تعداد کارگران جانباخته در سال ۲۰۲۲ در اداره تحت نظارت این استان را ۱۴ نفر اعلام کرد.

قانون کار در اقلیم کردستان

یکی از معضلات کارگران در اقلیم کردستان نبود قانون کار به‌روز و جامع برای حمایت از کارگران شاغل چه در اقلیم کردستان و چه در عراق است.

هم‌اکنون نیز قانون مرجع کار در اقلیم کردستان، همان قانون مصوب سال ۱۹۷۸ میلادی عراق است که علاوه بر کمبودهای فاحش، کارگران ساختمانی را شامل نمی‌شود.

بسیاری از کارگران اقلیم کردستان معتقدند که نه تنها همین قانون (مصوب ۱۹۷۸م) نیز در مورد آنان به صورت کامل و ۱۰۰ درصد از طرف کارفرما و محکمه‌های مربوطه اجرا نمی‌گردد، بلکه گاهی بسیار آشکار آن را نیز نقض می‌کنند.

وضعیت کارگران مهاجر در اقلیم کردستان

معتصم که در سلیمانه سکونت دارد می‌گوید: «اینجا کارگران هیچکدام قرارداد کار ندارند و همه چیز بر پایه حرف و اعتماد دو طرفه است. البته برای شرکت‌ها باید کسی شما را ضمانت کند. بقیه‌ کارگران نیز که تخصص خاصی ندارند جذب استادکارها می‌شوند و برای آن‌ها کار می‌کنند.»

به گفته او کارگرانی که کار دایمی ندارند «باید هر روز صبح زود و قبل از آفتاب بروند جلوی مسجد جامع سلیمانیه (مسجد بزرگ) تا کارفرمایی پیدا شود و بر سر کار بروند».

معتصم می‌گوید وضعیت برای کارگران بدون جای خواب یا غیرساکن وخیم‌تر است. آنها باید بخشی از دستمزد روزانه‌شان را برای جای خواب بپردازند:

آن دسته از کارگرانی که همراه با کار جای خواب ندارند نیز در هتل‌هایی با امکانات محدود و به صورت دسته جمعی شب را سپری می‌کنند. آن‌ها باید به ازای هر یک شب اقامت در هتل و اتاق‌های دسته جمعی ۵۰۰۰ دینار پرداخت نمایند. هیچ کارگر ایرانی در اینجا (اقلیم کردستان) بیمه، اضافه‌کاری و مزایای دیگر را ندارد. اگر هم اتفاقی بیافتد کسی جوابگو نیست.

(بنابراین کارگران ایرانی که عموما کردهای ایران هستند اگر در داخل کشور کار کنند شرایط بهتری دارند همانطور که بسیاری به استان های دیگری می روند.)

کودکان کار در اقلیم کردستان

براساس اعلام حکومت اقلیم کردستان ۱۷ درصد از کارگرانی که در اقلیم مشغول به کارند کودکانی هستند که سن آن‌ها حتی به ۱۶ سال هم نمی‌رسد.

این آمار تنها شامل کسانی می‌شود که به صورت رسمی از طرف حکومت و طبق تعاریف آن‌ها کارگر محسوب می‌شوند. در حالی که خیابان‌های شهر مخصوصا در مسیر خیابان مولوی و کاوه کودکان کار بسیاری هستند که مشغول به کار غیررسمی و دستفروشی هستند. کودکان دستفروش کیسه‌های پلاستیکی، آب معدنی، نوشیدنی و آدامس می‌فروشند.

آمار دقیقی از تعداد، ملیت و جنسیت کودکان کار در اقلیم کردستان وجود ندارد، اما مشاهدات میدانی حاکی از آن است که بیشتر کودکانی که در اقلیم کردستان مشغول به کار دستفروشی هستند، پناهندگان سوری و یا عرب‌های مناطق جنوب عراق‌اند که در زمان جنگ داعش به اقلیم کردستان مهاجرت کرد‌اند.