نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد)، به عنوان شاخه سوری گروه پ.ک.ک از سال ۲۰۱۵، یکی از بازیگران اصلی صحنه سوریه بوده است. این نیروها حدود ۲۵ درصد از جغرافیای سوریه، یعنی شمال شرق کشور را تحت کنترل دارند؛ منطقه‌ای که با در اختیار داشتن بیش از ۶۰ درصد از منابع طبیعی سوریه، اهمیت استراتژیک ویژه‌ای یافته است. قسد با حمایت ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا، نقشی کلیدی در مبارزه با داعش ایفا کرده است.
اما اکنون قسد با چالش‌های جدی برای حفظ موجودیت خود به عنوان یک سیستم مستقل مواجه شده است و میان گزینه‌های استراتژیک مختلف در نوسان است. از سویی، قسد نتوانسته جایگاهی در میان مخالفان سوری پیدا کند و از سوی دیگر، با وجود تلاش‌ها، به بخشی از نظام سوریه نیز تبدیل نشده است. در شرایط کنونی، استقلال مناطق تحت کنترل قسد در شمال شرق سوریه نیز با موانع جدی بین‌المللی و منطقه‌ای مواجه است؛ چالشی که قسد را به بررسی گزینه‌های مختلف واداشته است.
در حال حاضر، قسد میان سه گزینه استراتژیک قرار دارد، اما مایل به پیگیری هیچ‌یک به طور کامل نیست، زیرا هر کدام از این گزینه‌ها می‌تواند به انحلال کامل یا جزئی قسد منجر شود.
گزینه اول: حفظ وضعیت موجود و اتکا به حمایت خارجی
یکی از گزینه‌های قسد، ادامه پروژه خودمختاری و اتکا به حمایت‌های بین‌المللی است. در این سناریو، قسد از پذیرش هرگونه امتیاز به مخالفان سوری یا دولت سوریه خودداری کرده و بر ادامه حمایت‌های ایالات متحده تکیه می‌کند. اما این گزینه خطرات خاصی دارد؛ از جمله احتمال از دست رفتن حمایت روسیه از نیروهای یگان‌های مدافع خلق در تل رفعت و کوبانی، مواجهه با ترکیه و حتی خروج آمریکا از منطقه، مشابه خروج این کشور از افغانستان، که می‌تواند قسد را با آینده‌ای نامشخص روبرو سازد.
گزینه دوم: توافق با دولت سوریه
گزینه دیگر قسد، دادن امتیاز به نظام سوریه و پیوستن به آن است؛ مسیری که از سال ۲۰۱۱ مطرح بوده و در چارچوب توافقاتی با حزب اتحاد دموکراتیک دنبال شده است. این گزینه نیز با چالش‌هایی مانند اصرار قسد بر حفظ ساختار نظامی و اداری خود و درخواست نظام سوریه برای ادغام کامل قسد در ارتش مواجه است. به‌ویژه، نظام سوریه با تحریک قبایل حامی خود در شرق فرات علیه قسد، به همکاری با ایران نیز روی آورده است. با این حال، قسد در مواقع افزایش تنش با ترکیه، به تعامل با نظام سوریه تمایل نشان داده است.
گزینه سوم: توافق با ترکیه و مخالفان سوری
سومین سناریو، قطع ارتباط قسد با پ.ک.ک و توافق با ترکیه و مخالفان سوری است. این گزینه مستلزم امتیازات بزرگی از سوی قسد است و به جدایی ساختاری میان پ.ک.ک و قسد نیاز دارد؛ امری که با توجه به پیوندهای عمیق قسد و پ.ک.ک در سطح نظامی، امنیتی و اجتماعی بسیار دشوار است. همچنین، ترکیه خواستار رها کردن تأسیسات نفتی تحت کنترل قسد و عقب‌نشینی آن از ۳۰ کیلومتری مرزهای خود شده است.
نتیجه‌گیری
قسد با چالش‌های متعدد داخلی و خارجی روبرو است و آینده آن همچنان مبهم به نظر می‌رسد. این نیرو در تلاش است تا با مانورهای سیاسی و تعامل با قدرت‌های بزرگ، موقعیت خود را حفظ کند، اما تصمیم‌گیری نهایی به عوامل متعددی بستگی دارد که بسیاری از آن‌ها خارج از کنترل قسد هستند.
