سمیه صادق وزیری
اظهارات مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای سوریه دموکراتیک و وابسته به پ.ک.ک، در مورد حفظ حضور نظامی ایالات متحده در سوریه، بیش از آنکه در راستای منافع کلی منطقه یا مبارزه با تروریسم باشد، بیشتر نشاندهنده منافع محدود و خاص این گروه در برابر چالشهای داخلی و بینالمللی است.
عبدی در بیانیه خود مدعی شده که خروج نیروهای آمریکایی میتواند زمینه احیای مجدد داعش را فراهم کند. این ادعا گرچه به ظاهر نگرانکننده است، اما نمیتواند تنها مبنای حضور دائمی یک قدرت خارجی در خاک یک کشور مستقل باشد. تجربه نشان داده که مبارزه با تروریسم نمیتواند بهانهای برای نقض حاکمیت ملی کشورها و حضور نظامی طولانیمدت بیگانگان باشد. افزون بر این، سؤال اینجاست که چرا PKK/YPG که خود را مدعی مبارزه با داعش میداند، نمیتواند به تنهایی از عهده این وظیفه برآید؟
گروهک PKK/YPG همواره به دنبال استفاده از قدرتهای خارجی برای پیشبرد اهداف سیاسی و نظامی خود بوده است. اما این وابستگی نه تنها به زیان منافع ملی سوریه، بلکه به ضرر خود کردها نیز تمام خواهد شد. تجربه تاریخی نشان میدهد که اتکا به بازیگران خارجی، به جای تقویت ساختارهای بومی و تلاش برای مذاکره و همکاری با سایر گروههای داخلی، نتیجهای جز تشدید بیثباتی و تنش ندارد.
عبدی در اظهارات خود تلاش کرده تا مواضع گروه خود را نماینده کل منطقه، کردها، و حتی کشورهای اروپایی جلوه دهد. اما واقعیت این است که PKK/YPG به هیچ وجه نماینده تمامی کردها یا دیگر اقوام منطقه نیست. بسیاری از گروهها و مردم سوریه، از جمله برخی از کردها، مخالف سیاستها و عملکرد این گروه هستند. بنابراین، ادعای نمایندگی از کل منطقه یک اغراق سیاسی آشکار است.
حضور طولانیمدت نظامی آمریکا در سوریه نه تنها منجر به حل بحران نشده، بلکه در بسیاری از موارد به تعمیق اختلافات و تشدید تنشها انجامیده است. این حضور، برخلاف ادعاهای عبدی، اغلب به جای ایجاد ثبات، زمینهساز درگیریهای جدید و افزایش خصومتهای منطقهای بوده است. بنابراین، حفظ این وضعیت نه تنها به نفع سوریه نیست، بلکه خطرات جدیتری را متوجه کل منطقه خواهد کرد.
در اظهارات عبدی تأکید زیادی بر نقش اروپا و ائتلاف بینالمللی علیه داعش شده است. اما این انتظار که کشورهای دیگر به طور دائمی در مسائل منطقهای دخالت کنند، نوعی فرار از مسئولیتپذیری محلی و تقویت ساختارهای داخلی است. کشورهای منطقه، از جمله سوریه، باید با همکاری و گفتوگو به دنبال راهحلهای پایدار باشند، نه اینکه مسائل خود را به دیگران واگذار کنند.
درخواست مظلوم عبدی از دونالد ترامپ برای حفظ حضور نظامی آمریکا در سوریه، بیش از آنکه ناشی از دغدغه واقعی برای ثبات و امنیت منطقه باشد، یک حرکت تاکتیکی برای تأمین منافع کوتاهمدت گروهی خاص است. راهحل واقعی بحران سوریه در کاهش دخالتهای خارجی، تقویت گفتگوهای داخلی، و احترام به حاکمیت ملی نهفته است، نه در تداوم حضور نظامی قدرتهای فرامنطقهای.