استان آذربایجان‌غربی با بیش از ۹۶۰ کیلومتر مرز مشترک با سه کشور ترکیه، عراق و جمهوری آذربایجان، در جایگاهی منحصر‌به‌فرد در نقشه ژئوپلتیک و اقتصادی کشور قرار گرفته است. این استان، دروازه غربی ایران به اروپا و آسیای غربی بوده و یکی از قطب‌های مهم ارتباطی و تجاری کشور به‌شمار می‌رود. ویژگی مرزی بودن، نه‌تنها تهدید نیست، بلکه فرصتی طلایی و بی‌بدیل برای شکوفایی اقتصادی، توسعه صادرات، تقویت گردشگری و افزایش تعاملات فرهنگی و اجتماعی با کشورهای همسایه است.
متأسفانه طی سال‌های گذشته، تحلیل‌ها و روایت‌هایی نادرست از وضعیت امنیتی این استان باعث شده تا تصویر غیرواقعی از آذربایجان‌غربی به‌خصوص در ذهن سرمایه‌گذاران و گردشگران شکل بگیرد. چنین فضاسازی‌هایی در حالی رخ داده که واقعیت میدانی استان چیز دیگری را نشان می‌دهد؛ آذربایجان‌غربی امروز از امن‌ترین استان‌های کشور به شمار می‌رود و در حوزه امنیت عمومی، جزو پنج استان برتر کشور قرار دارد.
این استان با دارا بودن هفت گمرک زمینی و پنج پایانه مرزی فعال، ظرفیت بزرگی برای تردد مسافر و ترانزیت کالا در اختیار دارد. به‌عنوان نمونه، در سال گذشته بیش از شش میلیون نفر از طریق ناوگان مسافربری از این پایانه‌ها تردد کرده‌اند. پایانه مرزی رازی به عنوان بزرگ‌ترین پایانه مرزی کشور و تمرچین به‌عنوان دومین پایانه فعال، نقش مهمی در مبادلات تجاری و حمل و نقل بین‌المللی ایفا می‌کنند.
آذربایجان‌غربی همچنین قطب تولید بسیاری از محصولات کشاورزی، باغی و دامی در کشور است. محصولاتی همچون سیب، انگور و دیگر میوه‌های صادراتی از این استان روانه کشورهای همسایه و فراتر از آن می‌شوند. وجود معادن طلا، تیتانیوم، سنگ‌های تزئینی و دیگر ذخایر معدنی، استان را به یکی از قطب‌های معدنی کشور تبدیل کرده است.
در حوزه صنعت نیز این استان توانمندی‌های قابل توجهی دارد. صنایعی مانند تریلی‌سازی که بیش از ۸۰ درصد نیاز کشور را تأمین می‌کند، نمونه‌ای از ظرفیت‌های صنعتی آن است که در صورت حمایت و بهره‌برداری درست، می‌تواند نقش‌آفرین جدی در اقتصاد ملی باشد.
از سوی دیگر، آذربایجان‌غربی به‌واسطه تاریخ غنی، آثار جهانی ثبت‌شده در یونسکو، فرهنگ بومی و آداب‌ورسوم متنوع، در زمره مقاصد جذاب گردشگری داخلی و خارجی قرار دارد. مرزها می‌توانند نقش مهمی در رونق این بخش ایفا کنند؛ چراکه زمینه را برای ورود گردشگران خارجی از کشورهای همجوار فراهم می‌آورند. افزون بر این، گردشگری سلامت نیز به‌واسطه وجود بیمارستان‌های مجهز، پزشکان متخصص و هزینه‌های پایین درمان، در حال گسترش است و فرصت ارزآوری بالایی برای استان ایجاد کرده است.
اما برای بهره‌برداری از این ظرفیت‌های گسترده، نیاز به زیرساخت‌های مدرن، برنامه‌ریزی منسجم و حذف موانع اداری و روانی است. توسعه بازارچه‌های مرزی، ایجاد تسهیلات برای تجار، مرزنشینان و سرمایه‌گذاران، ارتقای تجهیزات گمرکی و حمل‌ونقل و نیز ارتقای روابط دیپلماسی اقتصادی با کشورهای همسایه از جمله اقدامات کلیدی است که می‌تواند مسیر توسعه استان را هموار سازد.
توسعه متوازن و پایدار در این منطقه نیازمند سه سطح برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت است که باید در حوزه‌های تجاری، صنعتی، گردشگری، ترانزیت و فرهنگی طراحی و پیگیری شود. باید پذیرفت که آذربایجان‌غربی نه تنها تهدید نیست، بلکه فرصتی طلایی برای آینده اقتصادی ایران در غرب کشور است. با استفاده هوشمندانه از مرزها، این استان می‌تواند به پل ارتباطی پایدار بین ایران و اروپا تبدیل شود.
اکنون زمان آن فرارسیده تا با اصلاح نگرش‌ها، ایجاد بسترهای قانونی و اجرایی مناسب، و حمایت واقعی از بخش خصوصی، مرزهای این استان را به موتور محرک توسعه تبدیل کنیم؛ توسعه‌ای که نه‌تنها برای آذربایجان‌غربی، بلکه برای کل کشور منافع اقتصادی، فرهنگی و استراتژیک به همراه خواهد داشت.
