سیدرضا قزوینی غرابی، پژوهشگر مسائل عراق، در گفت‌وگویی در خصوص ابعاد مختلف اعلام رسمی دولت عراق مبنی بر ممنوعیت فعالیت گروه‌های شبه‌نظامی کردی گفت: این تصمیم، پیامدهای مثبت و قابل توجهی برای ایران به همراه دارد. در سال‌های گذشته، مناطق شمال‌غربی کشور که در مجاورت اقلیم کردستان عراق قرار دارند، به کانونی برای ناامنی و فعالیت‌های تروریستی علیه ایران تبدیل شده بودند.
وی افزود: گروه‌های تروریستی و تجزیه‌طلبی مانند کومله، پژاک و حزب دموکرات، دست به اقدامات تروریستی و جنایتکارانه متعددی علیه مردم محلی و نیروهای مرزبانی ایران زده‌اند. پس از امضای توافق‌نامه امنیتی میان ایران و عراق در اسفند ۱۴۰۱، این اقدامات به شکل ملموسی کاهش یافت. همچنین سفر سال گذشته رئیس‌جمهور به عراق موجب تسریع در اجرای این توافق‌نامه شد که از جمله نتایج آن، انتقال بخشی از نیروهای تروریستی به مقرهایی دور از مرزهای ایران بود. دستورالعمل جدید شورای عالی امنیت ملی عراق در خصوص ممنوعیت فعالیت گروهک‌های تروریست کُرد ایرانی و ضرب‌الاجل ۱۰ روزه به نیروهای امنیتی استان سلیمانیه برای تخلیه مقرهای این گروه‌ها، اقدامی مهم و قابل توجه است.
این کارشناس مسائل عراق تأکید کرد: این اقدام فشار مضاعفی بر گروه‌های تروریستی وارد کرده و موجب تضعیف فعالیت‌های آنان علیه ایران خواهد شد. در نتیجه، امنیت در مناطق کردنشین کشور تقویت می‌شود و در صورت تداوم این امنیت، تمرکز دستگاه‌های امنیتی کشور نیز می‌تواند به سایر حوزه‌ها و مناطق منتقل شود. این گروه‌ها طی سال‌های گذشته، نقش پررنگی در تحریک ناآرامی‌ها در مناطق کردنشین ایفا کرده‌اند. تضعیف و انتقال آن‌ها به مناطق دوردست، و خلع سلاحشان، امکان بهره‌برداری دشمنان ایران از این گروه‌ها را به‌شدت کاهش خواهد داد.
غرابی با اشاره به تجربه تلخ حضور گروهک تروریستی منافقین در عراق گفت: نباید اجازه داد آن تجربه دوباره در مورد این گروهک‌ها تکرار شود. منافقین از سال ۱۳۶۵ در عراق مستقر شدند و با حمایت رژیم صدام و برخی دولت‌های غربی مانند فرانسه، دست به اقدامات تروریستی و خرابکارانه علیه ایران زدند. آنان همچنین مرتکب جنایات بسیاری علیه مردم عراق شدند؛ از جمله در جریان قیام سال ۱۹۹۱ که نقش مخربی علیه شیعیان جنوب و ترکمن‌های طوزخورماتو و کردها ایفا کردند.
وی ادامه داد: در نهایت، تحت فشار دولت عراق و برخی گروه‌های مردمی، منافقین از عراق اخراج شدند. با این حال، متأسفانه هیچ‌گونه اقدام قضایی مؤثری از سوی دولت‌های عراق یا ایران علیه این گروه صورت نگرفت. شاید به دلیل شرایط پیچیده عراق و حمایت‌های وقت آمریکا از این گروه، دولت عراق نتوانست یا نخواست اقدامات قضایی را پیگیری کند. اما به باور من، تهران باید دامنه اقدامات خود علیه این گروه‌ها را گسترش داده و با مطالبه‌گری و همکاری جدی با بغداد، پیگیری قضایی را در دستور کار قرار دهد.
این کارشناس افزود: خلع سلاح، انتقال مقرها و ممنوعیت فعالیت تنها بخشی از این اقدامات هستند. پیگیری‌های قضایی علیه این گروه‌ها که اغلب در خاک عراق حضور دارند، می‌تواند رهبرانشان را پاسخگو کند.
غرابی خاطرنشان کرد: ایران می‌تواند با هدف ایجاد ریزش و تضعیف در ساختار این گروه‌ها، برای اعضایی که شاکی خصوصی ندارند و دستشان به خون آغشته نیست، اعلام عفو عمومی کند. این تجربه در مورد گروهک منافقین نیز اعمال شد و پس از سقوط صدام، ایران به آن دسته از اعضای منافقین که مدرکی علیه آن‌ها موجود نبود یا شاکی خصوصی نداشتند، عفو اعطا کرد.
وی تأکید کرد: این اقدام منجر به جدایی صدها نفر از اعضای گروهک منافقین شد. برخی به ایران و نزد خانواده‌های خود بازگشتند و برخی دیگر به کشورهای اروپایی مهاجرت کردند. خاطرات شفاهی و مکتوب این افراد، می‌تواند به اسناد و ابزارهایی برای اعمال فشار بیشتر بر گروه‌های تروریستی تبدیل شود. بدیهی است که تحقق این اهداف نیازمند توجه و اراده جدی تهران و همکاری مؤثر مقامات بغداد و اربیل است.
