۱. پ.ک.ک؛ چهار دهه خشونت و بیثباتی
این گروهک تروریستی طی بیش از ۴۰ سال درگیری مسلحانه، جان بیش از ۴۰ هزار نفر را گرفته و با اقدامات خشونتآمیز خود، نهتنها در ترکیه، بلکه در عراق و سوریه نیز تهدیدی جدی برای امنیت و ثبات منطقهای بوده است. ادعای امروز پ.ک.ک مبنی بر عبور از «مقاومت مسلحانه» و روی آوردن به «گفتگوی سیاسی»، در حالی مطرح میشود که همین گروه طی دهههای گذشته بارها از مذاکرات صلح برای تجدید قوا و بازسازی تشکیلاتی استفاده کرده است.
۲. اعتراف اردوغان و آغاز روندی تازه
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، یک روز پس از این مراسم، به اشتباهات تاریخی دولتهای گذشته در قبال مسئله کردها اذعان کرد. اذعان او به سیاستهای غلط از جمله آوارگی اجباری و خشونتهای فراقضایی، بیانگر عزم دولت برای عبور از الگوهای ناکارآمد گذشته است. با این حال، اردوغان تأکید کرد که دولت همچنان در برابر تهدیدات امنیتی ناشی از شاخههای مختلف پ.ک.ک هوشیار خواهد ماند.
۳. پیچیدگی ابعاد منطقهای
پ.ک.ک نه تنها در ترکیه، بلکه در سوریه و عراق نیز حضوری سازمانیافته دارد. ترکیه روابط محکمی با دولت منطقهای کردستان عراق دارد و از همکاری با آن برای مهار تهدیدات پ.ک.ک بهره میگیرد. اما در سوریه، مسئله پیچیدهتر است؛ چرا که اداره خودمختار شمال و شرق سوریه بهعنوان شاخهای نزدیک به پ.ک.ک، تهدیدی مستقیم علیه امنیت ملی ترکیه محسوب میشود. این وضعیت نشان میدهد که خلع سلاح نمادین چند ده شبهنظامی، به معنای پایان تهدید تروریسم در مرزهای جنوبی ترکیه نخواهد بود.
۴. مانع اصلی؛ تداوم رویکرد تروریستی
علیرغم نمایش خلع سلاح، مقامات ترکیه از جمله هاکان فیدان وزیر امور خارجه تأکید کردهاند که پ.ک.ک و شبکه گستردهتر KCK باید به طور کامل از تهدید دست بردارند. استفاده مداوم دولت آنکارا از عبارت «مبارزه با تروریسم» نشاندهنده واقعیتی است که حتی مراسم نمایشی هم نمیتواند آن را تغییر دهد: پ.ک.ک همچنان یک سازمان مسلح غیرقانونی است که مشروعیت و پایگاه اجتماعی محدودی دارد و آینده خود را در تضعیف امنیت منطقه جستجو میکند.
۵. نتیجهگیری؛ فرصت تاریخی یا ترفند تاکتیکی؟
واقعیت این است که خلع سلاح چند فرمانده و نیرو در سلیمانیه هرچند میتواند بخشی از روند گذار به صلح باشد، اما به تنهایی معنای پایان تروریسم را ندارد. تجربههای گذشته نشان داده است که پ.ک.ک از چنین اقداماتی بیشتر بهعنوان ابزاری برای بازسازی و فریب افکار عمومی استفاده کرده است.
بنابراین، تنها در صورتی میتوان از این لحظه بهعنوان «نقطه عطف تاریخی» یاد کرد که:
ساختار نظامی پ.ک.ک در ترکیه، سوریه و عراق بهطور کامل منحل شود.
رهبران گروهک پاسخگوی جنایات چند دهه گذشته باشند.
مسیر ادغام مجدد نیروهای سابق در جامعه تحت نظارت دقیق و بدون امکان بازتولید تروریسم صورت گیرد.
در غیر این صورت، این خلع سلاح چیزی جز یک فرصتسوزی دیگر نخواهد بود و تهدید پ.ک.ک برای امنیت و ثبات منطقه همچنان پابرجا میماند.