به گزارش کورد پاریز، بیشتر مناطق مرزی عراق با ترکیه طی سالهای اخیر، پس از آغاز روند صلح میان دو طرف، شاهد آرامشی بیسابقه بودهاند. با این حال، برخی دادهها حاکی از آن است که آنکارا درخواستهای پیشین خود برای توقف کامل عملیات نظامی علیه نیروهای پ.ک.ک را متوقف کرده تا سران این گروه فرصت کافی برای تکمیل روند خلع سلاح و اجرای توافق صلح داشته باشند.
منابع امنیتی هشدار دادهاند که با وجود پیشرفت نسبی، همچنان نگرانیهایی از احتمال لغو توافق از سوی یکی از طرفها وجود دارد. رهبران پ.ک.ک در انتظار ابتکار عملهای جدیدی از جانب دولت ترکیه هستند و بیم دارند که برخی نیروهای مسلح باقیمانده مانع اجرای کامل توافق شوند.
عبدالله اوجالان، بنیانگذار پ.ک.ک که دوران محکومیت خود را در زندانی در ترکیه میگذراند، در پیامی در ماه اوت تأکید کرده بود:
«صلح واقعی تنها به معنای زمین گذاشتن سلاح نیست، بلکه زمانی محقق میشود که آزادی، دموکراسی و عدالت اجتماعی در تمامی ابعاد زندگی تقویت گردد. دعوت ما به صلح اقدامی استراتژیک و نقطه عطفی تاریخی است.»
اوجالان در ادامه تصریح کرد که درخواست او برای انحلال پ.ک.ک و تحویل سلاحها، آغاز عصری جدید در خاورمیانه است؛ عصری که در آن جنگ و ویرانی جای خود را به زندگی دموکراتیک مبتنی بر صلح در ترکیه و منطقه خواهد داد.
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، پیشتر اعلام کرده بود که کشورش به مرحله نهایی «ترکیهای عاری از تروریسم» نزدیک شده است. در همین حال، دولت باغچلی، رهبر حزب ملیگرای ترکیه و متحد سیاسی اردوغان، پیشبینی کرده بود که این روند تا پایان سال جاری تکمیل شود.
یک عضو ارشد پ.ک.ک در استان دهوک در گفتوگو با وبسایت العربی الجدید اظهار کرد:
«اکنون بیشتر مناطق هدف حملات هوایی ترکیه به آرامش رسیدهاند، اما اختلافات میان اردوغان و باغچلی باعث کندی عمدی در روند اجرای توافق از سوی دولت ترکیه شده است. باغچلی خواهان پیشبرد روند صلح است، در حالی که اردوغان بیشتر به منافع سیاسی خود میاندیشد.»
او افزود که تداوم روند صلح نهتنها برای اقلیم کردستان و شهرهای عراق، بلکه برای کل منطقه ثباتآفرین خواهد بود. به گفته او، ابتکار صلح اوجالان صرفاً تاکتیکی نیست، بلکه یک استراتژی جامع منطقهای محسوب میشود.
از سوی دیگر، حکیم عبدالکریم، عضو کمیته آزادی اوجالان در عراق، نیز تأکید کرد که صلح میان دولت ترکیه و پ.ک.ک پیامدهای مثبتی بر ثبات در دهوک، بادینان، اردوگاه مخمور و دیگر مناطق اقلیم کردستان داشته و توجیه ترکیه برای حملات هوایی را کاهش داده است.
در مقابل، سامان داوود، پژوهشگر مسائل سیاسی عراق، هشدار داد که اختلافات میدانی در شمال سوریه میتواند تهدیدی جدی برای پایداری این توافق باشد. او گفت:
«پایداری توافق به میزان پایبندی دو طرف به کنترل میدانی و کاهش تنش بستگی دارد. نابودی سلاحها بیش از آنکه اقدام عملی باشد، اقدامی نمادین تلقی میشود.»
این پژوهشگر افزود: «توافق فعلی میان ترکیه و پ.ک.ک هنوز جامع و رسمی نیست؛ زیرا در سطح یکی از احزاب ترکیه انجام شده و تا تبدیل شدن به توافقی قانونی راهی طولانی در پیش دارد. هر دو طرف تلاش میکنند از موضع ضعف ظاهر نشوند و به همین دلیل، مذاکرات را بدون اتخاذ مواضع قطعی ادامه میدهند.»
بر اساس گزارشها، پ.ک.ک در ماه مه ۲۰۲۴ و در پی فراخوان اوجالان، رسماً انحلال خود و پایان درگیری مسلحانه را اعلام کرد. انتظار میرفت این اقدام به جنگ ۴۷ ساله میان دو طرف پایان دهد. روند کنونی از اول اکتبر ۲۰۲۴ آغاز شده و شامل دیدارهایی با اوجالان در زندان و دستور او برای تحویل سلاحها بوده است.
گروه پ.ک.ک از سال ۱۹۸۴ در مناطق کوهستانی شمال عراق، بهویژه در رشتهکوه قندیل در مرز سهگانه عراق، ایران و ترکیه مستقر شده بود. پس از خروج مناطق کردنشین عراق از کنترل بغداد در سال ۱۹۹۱ و سپس حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳، حضور این گروه در مناطق شمالی کشور گسترش یافت. بهدنبال نبرد با داعش در سال ۲۰۱۴ نیز پ.ک.ک فعالیت خود را تا سنجار، مخمور، زمار و کرکوک توسعه داد.
امروز پایگاههای اصلی این گروه در مناطق قندیل، سیدکان، سوران، زاخو، العمادیه، کارا، متین، زمار، مخمور و فیشخابور قرار دارند و مساحت تحت نفوذ آنها در شمال عراق حدود ۴ هزار کیلومتر مربع برآورد میشود.