به گزارش کورد پاریز، مظلوم کوبانی در این دیدار «سقف مطالبات کردها» را بالا برد و از الگویی سخن گفت که عملاً یادآور تجربه حکومت اقلیم کردستان عراق است؛ الگویی که در صورت تحقق، میتواند ساختار سیاسی و امنیتی سوریه را با چالشی جدی روبهرو کند.
در همین حال، همزمان با این گفتوگوها، وزیر دفاع سوریه از توافق آتشبس فوری در شمال و شرق کشور خبر داد. این آتشبس پس از درگیریهای شدید در محلههای کردنشین شیخ مقصود و اشرفیه در حلب اعلام شد؛ مناطقی که طی ماههای اخیر صحنه افزایش تنش میان نیروهای دولتی و یگانهای کُرد بودهاند.
سایه سنگین پ.ک.ک بر آینده کردهای سوریه
تحلیلگران بر این باورند که خواستههای مظلوم کوبانی فراتر از چارچوب توافقهای پیشین میان دمشق و اداره خودگردان کردهاست و در واقع، بازتابی از سیاستهای کلان پ.ک.ک در منطقه است؛ سیاستی که بر حفظ «استقلال نسبی نظامی و اداری» در هر منطقه کُردنشین تأکید دارد.
به باور برخی ناظران، چنین رویکردی میتواند به تکرار الگوی پرتنش شمال عراق در خاک سوریه بینجامد، جایی که اختلاف میان دولت مرکزی و اربیل همواره مانع شکلگیری حاکمیتی منسجم و باثبات شده است.
با وجود توافق ماه مارس میان دولت جدید سوریه و نیروهای کرد برای ادغام نهادهای مدنی و نظامی اداره خودگردان در ساختار ملی، اصرار SDF بر حفظ نیروی نظامی مستقل و کنترل اداری بر مناطق شرقی، این توافق را عملاً در حالت تعلیق قرار داده است. از منظر امنیتی، چنین شکافی میتواند به دوگانگی حاکمیت در شمال سوریه منجر شود؛ وضعیتی که راه را برای بازگشت درگیریها و مداخله بازیگران خارجی – بهویژه ترکیه و آمریکا – باز میگذارد.
از خودمختاری تا واگرایی؟
هرچند مظلوم کوبانی تلاش دارد درخواست خود را در قالب «خودمدیریتی در چارچوب وحدت ملی سوریه» معرفی کند، اما نزدیکی سیاسی و ایدئولوژیک او به پ.ک.ک، باعث نگرانیهایی جدی در دمشق و حتی در میان برخی جریانهای کرد شده است. تجربه سالهای اخیر نشان داده که هرگونه تلاش برای تکرار الگوی اقلیم کردستان عراق در سوریه، نه تنها با مخالفت دولت مرکزی روبهرو خواهد شد، بلکه احتمال تقابل نظامی میان ارتش سوریه و نیروهای کرد را افزایش میدهد.
از سوی دیگر، در حالیکه ترکیه همچنان حضور پ.ک.ک و شاخههای وابسته به آن را در مرزهای جنوبی تهدیدی مستقیم علیه امنیت ملی خود میداند، هرگونه تقویت ساختار خودمختار کردها در سوریه میتواند به تشدید عملیات نظامی آنکارا در شمال این کشور بینجامد.
به نظر میرسد مظلوم کوبانی با طرح خواستههایی در سطح «خودمختاری کامل» میکوشد دست بالا را در مذاکرات آتی با دمشق به دست آورد؛ اما در عمل، چنین مواضعی میتواند به انزوای سیاسی بیشتر کردها در صحنه سوریه بینجامد. تجربه عراق نشان داده است که خودمختاری بدون توافق واقعی با دولت مرکزی، بیش از آنکه ثبات بیاورد، به بازتولید بحران، چندپارگی و رقابتهای فرساینده سیاسی و قومی منجر میشود.
در نتیجه، اگر پ.ک.ک و شاخههای منطقهای آن از این مسیر عقبنشینی نکنند، خطر تکرار چرخهای از بیاعتمادی، درگیری و فروپاشی دوباره در سوریه کاملاً محتمل است.