به گزارش کورد پاریز، حضور نظامی ترکیه در شمال عراق، که از دهه ۱۹۹۰ میلادی آغاز شده و در سالهای اخیر شدت یافته، اکنون به مسئلهای چندبعدی بدل شده است؛ مسئلهای که در همتنیدگی منافع ژئوپلیتیکی، اقتصادی و امنیتی ترکیه را با پروندهی پ.ک.ک و تحولات داخلی عراق آشکار میکند.
ترکیه طی سالهای گذشته تلاش کرده است تا با توجیه «مبارزه با تروریسم»، نفوذ خود را در شمال عراق تثبیت کند. اما واقعیت این است که آنکارا اهدافی فراتر از امنیتی دارد. مناطق نینوا، موصل و کرکوک نه تنها دارای جایگاه ژئواقتصادی (بهویژه در حوزه نفت و مسیرهای ترانزیتی) هستند، بلکه از دیدگاه راهبردی نیز حلقه اتصال میان ترکیه، سوریه و ایران محسوب میشوند.
بنابراین، حضور نظامی ترکیه در این مناطق را میتوان بخشی از طرحی بزرگتر دانست که هدف آن ایجاد «عمق راهبردی» در جغرافیای عربی و مهار همزمان قدرتهای منطقهای از جمله ایران و عراق است.
در این میان، پ.ک.ک نیز نقشی مبهم و در عین حال خطرناک ایفا میکند. پ.ک.ک عملاً در سالهای اخیر با اقدامات مسلحانه و حضور در شمال عراق، به عاملی برای ناامنسازی دائمی منطقه بدل شده است.
از دیدگاه امنیتی، پ.ک.ک در حقیقت دو کارکرد برای بازیگران خارجی دارد:
• برای ترکیه، بهانهای برای تداوم حضور نظامی در خاک عراق و سوریه است؛
• و برای قدرتهای غربی، ابزاری جهت ایجاد شکاف میان کشورهای منطقه، بهویژه در روابط تهران–بغداد–آنکارا.
اقدام اخیر پ.ک.ک مبنی بر «عقبنشینی از خاک ترکیه به شمال عراق» نهتنها به معنای صلح نیست، بلکه در واقع انتقال مرکز بحران از مرزهای ترکیه به عمق خاک عراق است؛ اقدامی که میتواند زمینهساز افزایش تنش میان بغداد و آنکارا شود و ثبات مناطق کردنشین عراق را نیز به خطر اندازد.
همانگونه که تجربه سوریه، عراق و حتی قفقاز جنوبی نشان داده، سیاست غرب در این سالها بر مبنای تداوم تنشهای کنترلشده شکل گرفته است. در این چارچوب، پ.ک.ک و شاخههای وابستهاش عملاً به ابزارهای میدانی برای اعمال فشار بر دولتهای منطقه تبدیل شدهاند.
غرب از یکسو شعار مبارزه با تروریسم سر میدهد، و از سوی دیگر از گروههایی حمایت میکند که بستر شکلگیری ناامنی و تفرقه قومی را فراهم میآورند. این سیاست، کاملاً با هدف جلوگیری از شکلگیری نظم امنیتی بومی و مستقل در غرب آسیا طراحی شده است.
تحرکات ترکیه در شمال عراق را نمیتوان جدا از نقش پ.ک.ک و سیاستهای بیثباتکننده غرب تحلیل کرد. هر دو سوی این منازعه هم عملیات نظامی ترکیه و هم تحرکات پ.ک.ک عملاً در راستای تضعیف حاکمیت عراق و بیثباتسازی منطقه عمل میکنند.



