به گزارش کورد پاریز، مسئله پ.ک.ک و دولت ترکیه بیش از چهار دهه است که در مرکز یکی از طولانی‌ترین منازعات داخلی منطقه قرار دارد؛ منازعه‌ای که هزینه انسانی، اجتماعی و اقتصادی سنگینی برای دو طرف به همراه داشته است. طی سال‌های گذشته، نشانه‌هایی از تحول رویکرد در پ.ک.ک مشاهده شده که بر عبور از مبارزه مسلحانه و گرایش به مشارکت سیاسی تأکید دارد. در این چارچوب، درخواست اخیر پ.ک.ک را می‌توان ادامه این مسیر دانست.
در داخل ترکیه نیز دولت با تشکیل یک کمیسیون پارلمانی با حضور طیف گسترده‌ای از احزاب سیاسی، گامی اولیه در راستای بررسی تغییرات مورد نیاز برداشته است. این کمیسیون اکنون در موقعیتی قرار دارد که می‌تواند پیشنهادهای قانونی لازم را برای آغاز فرآیند ادغام ارائه کند.
درخواست ادغام مجدد از سوی پ.ک.ک چند پیام کلیدی دارد:
ترک تدریجی مبارزه مسلحانه:
اعلام تخلیه مواضع و انتقال نیروها به خارج از ترکیه، پیام روشنی از تمایل به کاهش تنش است.
ورود به عرصه سیاست:
پ.ک.ک خواهان مشارکت رسمی اعضای خود در سیاست ترکیه است؛ امری که بدون اصلاح قوانینی همچون قانون مبارزه با تروریسم ممکن نیست.
ضرورت تضمین‌های حقوقی:
این گروه تأکید دارد که ادغام مجدد تنها در صورتی موفق می‌شود که اعضای آن با تضمین قانونی مواجه شوند و از خطر پیگردهای گسترده مصون بمانند.
پ.ک.ک در بیانیه خود گفته است درگیری‌های جاری در خاورمیانه «آینده ترکیه و کردها را به طور جدی تهدید می‌کند». این جمله نشان می‌دهد این گروه تلاش دارد از فضای پرتنش منطقه برای بازتعریف نقش خود در ترکیه استفاده کند.
چالش‌های پیش رو
هرچند درخواست پ.ک.ک نشانه‌ای مثبت تلقی می‌شود، اما مسیر ادغام مجدد بسیار پیچیده است و موانع عمده‌ای پیش‌روی آن قرار دارد:
ابعاد قانونی گسترده:
از اصلاح قوانین ضدتروریسم تا ایجاد سازوکارهای عفو، بازپروری و بازگشت اجتماعی، نیازمند تصمیمات سخت‌گیرانه و اجماع سیاسی است.
مقاومت داخلی در ترکیه:
جریان‌های ملی‌گرا و بخشی از افکار عمومی ممکن است ادغام دوباره پ.ک.ک را تهدیدی برای امنیت ملی بدانند.
بی‌اعتمادی ریشه‌دار:
دهه‌ها درگیری مسلحانه باعث شده اعتماد میان پ.ک.ک و دولت بسیار شکننده باشد و هر لغزش کوچک، فرآیند صلح را به عقب بازگرداند.
احتمال شکل‌گیری گروه‌های ناراضی:
اگر تضمین‌های کافی داده نشود، بخشی از نیروهای پ.ک.ک ممکن است مسیر جداگانه‌ای برگزینند و این خود به شکل‌گیری گروه‌های جدید و افراطی‌تر منجر شود.
فرصت‌های بالقوه
با وجود موانع، این مرحله می‌تواند از منظر تاریخی نقطه عطفی در حل یکی از مهم‌ترین مسائل ساختاری ترکیه باشد:
کاهش هزینه‌های امنیتی و اقتصادی درگیری‌ها
گسترش مشروعیت سیاسی کردها در ترکیه
افزایش ثبات داخلی در مواجهه با بحران‌های منطقه‌ای
تقویت جایگاه بین‌المللی ترکیه در حوزه حقوق بشر و حل‌وفصل مسالمت‌آمیز مناقشات
سناریوهای محتمل
سه سناریو برای آینده این روند قابل تصور است:
سناریوی مثبت:
تصویب قوانین مورد نیاز، پیشبرد فرآیند عفو و ادغام، ورود اعضای سابق پ.ک.ک به سیاست و شکل‌گیری صلح پایدار.
سناریوی میانی:
اجرای ناقص اصلاحات که به کاهش نسبی تنش‌ها منجر می‌شود، اما نااطمینانی و بی‌اعتمادی همچنان ادامه خواهد داشت.
سناریوی منفی:
شکست مذاکرات، عدم ارائه تضمین‌های لازم و بازگشت مجدد به درگیری‌های مسلحانه.
درخواست پ.ک.ک برای ادغام مجدد در ترکیه می‌تواند یکی از مهم‌ترین نقاط عطف در تاریخ روابط دو طرف باشد. اما موفقیت این فرآیند وابسته به اراده سیاسی واقعی، اصلاحات قانونی پایدار و ایجاد ضمانت‌های قابل اعتماد برای همه طرف‌هاست. در نهایت، اگر این فرصت تاریخی با درایت مدیریت نشود، ممکن است به جای صلح، زمینه‌ساز تشدید بحران‌های جدید در داخل و خارج ترکیه شود.
