م.احمدی//

تروریسم یکی از واژه هایی است که امروزه در ادبیات سیاسی جهان کاربرد بسیار گسترده ای یافته است . داریوش آشوری، در دانشنامه سیاسی درتعریف ترور چنین می‌‌گوید: ترور، در لغت، در زبان فرانسه، ‌به معنای هراس و هراس افکنی است و در سیاست به کارهای خشونت‌آمیز و غیر قانونی حکومتها برای سرکوبی مخالفان خود و ترساندن آنها ترور می‌‌گویند و نیز کردار گروه های مبارزی که برای رسیدن به هدفهای سیاسی خود، دست به کارهای خشونت آمیز و هراس انگیز می‌‌زنند، ترور نامیده می‌‌شود . همچنین ترور به معنای کشتار سیاسی نیز به کار می‌‌رود.
فرهنگ جامع سیاسی نیز بیان می‌‌کند که ترور، به معنای ترس و وحشت است و در اصطلاح عام بیشتر به قتلهای سیاسی گفته می‌‌‌شود که البته معنای واقعی این واژه نیست. همچنین آلن بیرو در فرهنگ علوم اجتماعی، ترور را به معنای حالت ویا احساس ترس دسته جمعی می‌‌داند که خشونت و کشتار بی حساب موجد آن است.
فرهنگ علوم سیاسی نیز این تعریف را از ترور ارائه می‌‌دهد : ترور به معنای وحشت و ترس زیاد است. همچنین در معنی حزب یا جنبشی که باعث حالت ترور شود به کار رفته است . اصطلاحا‌ به حالت وحشت فوق‌العاده‌ای اطلاق می‌‌‌شود که ناشی از دست زدن به خشونت و قتل و خونریزی از سوی یک گروه، حزب ویا دولت به منظور نیل به هدفهای سیاسی،کسب و یا حفظ قدرت است.
تروریسم که از ریشه لاتینی “ Terror” به معنای ترس و وحشت گرفته شده است به رفتار و اعمال فرد یا گروهی اطلاق می‌‌‌شود که از راه ایجاد ترس و وحشت و به کار بستن زور می‌‌خواهند به هدفهای سیاسی خود، برسند.  شیوه های به کار برده شده از طرف تروریست ها عبارتند از : هواپیما ربایی، گروگانگیری، خرابکاری، بمب گذاری، بانک زنی و آدم ربایی سیاسی و آدمکشی.
ترور را می‌‌توان به انواع مختلفی تقسیم کرد، از جمله : ترور شخصیت، ترور دولتی، تروریسم بین المللی، ترور هسته ای، سایبر تروریسم و … که در سطور بعدی به تعریف هر کدام از آنها پرداخته می‌‌شود .
تعریف تروریسم چیست؟ تروریست ها کیستند؟ این سوال در پایان سال پنجم جنگ سوریه موجب جدل های بسیاری میان امریکایی ها و روس ها شده، که احیانا این جدل ها به مرکز ذره بین رسانه ها هم تبدیل شده است. درباره جزئیات آن می توان گفت که این موضوع برای کشورهای متعدد عربی سرنوشت ساز است.

سازمان ملل از ابتدای دهه هفتاد قرن گذشته میلادی از نزدیک برخوردهایی با تروریسم داشت. تشکیلات گروه های تروریستی با نام های مختلف و جریان های گوناگنون متحول شده است. جدای از این که فعالیت های سازمان ملل روزبه روز محدودتر شده است، اما با این وجود شورای امنیت تصمیم های مهمی را از سال ۱۹۹۹ تا کنون با قطعنامه ۱۲۶۷ بر سر تروریسم گرفته است. تلاش های بسیاری برای یافتن تعریفی از تروریسم شده که تا کنون همگی آنها ناکام مانده است. سازمان ملل نمی تواند زمینه لازم ایجاد کند تا حقوق و کارهای مشروع برای آزادی از استعمار و مقاومت در برابر اشغال را از تروریسم و جنایت های سازمان یافته جدا کند.

ظواهر و اشکال تروریسم از کشورهای عربی آغاز شده است. القاعده از مظلومیت های اعراب و مسلمانان در ابتدای قرن بیست و یکم سوء استفاده کرد و تلاش کرد با انتشار دیدگاه های افراطی خود، سازمان بندی جدید و جایگاهی در میان جهان عرب ایجاد کند. حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به ایالات متحده آغاز تاریخ جدید است. این آغاز عصر تازه ای از تروریسم بود. جهان همچنان با مخاطرات و عناوین مختلف آن در همه جا برخورد دارد. مساله فقط محدود به بنیانگزاران القاعده، یعنی اسامه بن لادن و ایمن الظواهری و دیگر جهادی ها که ارتش سرخ را در افغانستان شکست دادند، نیست.

شورای امنیت همچنان به تلاش خود برای اتخاذ تصمیم هایی علیه تروریسم ادامه می دهد. کمیته ای ویژه برای مبارزه با القاعده و همه افراد و گروه های وابسته به آن تشکیل داده است. در حالی که شامل گروه ها و سلول های تروریستی پراکنده در سراسر جهان نمی شود.

داعش وحشی ترین و گسترده ترین گروه تروریستی وابسته به القاعده است که بیشترین ابزارها را برای مبارزه با وسایل به کار گرفته شده علیه آن در اختیار دارد. سوریه و عراق زمینی بارور برای ریشه دواندن این گروه تروریستی است. منطقه ای که نه ثبات دارد نه مرز. دست اندرکاران می دانند که موضوع مبارزه با داعش و جبهه النصره در عراق و سوریه به این زودی ها پایان نمی گیرد.

حکومت اسد تلاش بسیاری کرد که همه مخالفان خود را تروریست جا بزند، و همه گروه های مخالف را به طور یکسان تروریست معرفی کند. در نبود توافقی بین المللی برای تعریف تروریسم و این که چه کسی تروریست است، هر کس به تشخیص خود تعریفی از تروریسم ارائه می دهد.

این روزها شاهدیم که روسیه – میراث دار اتحاد جماهیر شوروی – به جای ایالات متحده و غرب مشغول مبارزه با گروه های تروریستی است. همچنین می بینیم که کشورهای منطقه نیز بی اعتنا به عملکرد امریکا و غرب خود به مبارزه با تروریسم برخواسته اند. با این وجود اختلاف ها بر سر بسیاری از جزئیات مربوط به تروریسم بسیار است.

در مقوله‌ی تروریسم، همیشه رفتار دوگانه آمریکا مورد بحث بوده، چراکه مدعیان زیادی در این باره هستند که گفته‌اند: آمریکا خود گروههای تروریستی را تاسیس می‌کند و از طروق مختلف آنها را در مناطق حساس و ژئوپولتیک جهان از جمله خاورمیانه هدایت می‌کند تا رسالت تفرقه‌افکنی و جنگ‌افروزی را در راستای منافع و مصالح کشورهای غربی به ویژه آمریکا، انجام دهند.

درحال حاضر خاورمیانه به مکانی برای ابراز وجود این گروههای تروریستی تبدیل شده است. هرچند امروزه داعش و چند گروه دیگر در راس این هرم تروریستی تعریف شده‌اند؛ اما حقیقت امر اینست که این منطقه طی سالیان متمادی، گرفتار معضل ترور با اشکال مختلف بوده است. احزاب و گروههای زیادی در این منطقه هستند که هرکدام با رویکردی متفاوت، شعارهای مختلفی را سر می‌دهند؛ اما با مروری کوتاه به تاریخچه آنها، هم نمونه‌های زیادی از اعمال تروریستی را می‌توان در کارنامه‌ی آنها مشاهده کرد و هم اینکه در نهایت منبع همه‌ی آنها یکی است و آنهم جایی نیست جز منابع مالی و استخباراتی کشورهای غربی. این کشورها با حمایت مالی از این گروهها، آنها را چند صباحی در راستای اهداف خود بکار می‌گیرند و بعدش هم اگر لازم باشد خود آنها را نابود می‌کنند و درغیر اینصورت آنها را به حال خود در منطقه رها می‌کنند که معمولا زیاد دوام نمی‌آورند و از بین می‌روند. نتیجه‌ی آن هم در منطقه، تنها ویرانی و جنگ‌زدگی برای مردمان منطقه است. شاید در حال حاضر سوریه بهترین نمونه‌ باشد. آمریکا و دیگر کشورها، خاک و جغرافیای این منطقه را به میدان نبرد خود و تسویه‌حساب‌های سیاسی تبدیل کرده‌اند و هرکدام هم به نوعی از گروههای موجود در این کشور، به نفع خود و در راستای اهداف کوتاه‌مدت و یا درازمدت خود به کار می‌گیرند.