برگزاری نشست سه جانبه روسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه در شهر«سوچی» اقدامی مشترک برای زمینه سازی استقرار صلحی پایدار در سوریه است؛ صلحی مبتنی بر اتکا به توانمندی ها و ظرفیت های نیروهای سیاسی داخلی سوریه و بدون دخالت نیروهای خارجی محسوب می شود.

شهرساحلی سوچی در روسیه، این روزها میزبان چهره های شاخص سیاسی از سه کشور ایران، سوریه و ترکیه است؛ سیاستمدارانی که گرد هم آمده اند تا با حمایت و تقویت روندهای سیاسی، راه حلی پایدار برای بحران سوریه بیابند.
پس از برگزاری نشست سه جانبه کارشناسان دیپلماتیک در تهران، نشست سه جانبه وزرای امور خارجه سه کشور در آنتالیا، نشست روسای ستاد کل نیروهای مسلح سه کشور در سوچی، روز گذشته حجت الاسلام «حسن روحانی»، «رجب طیب اردوغان» و «ولادیمیر پوتین» روسای جمهوری ایران، ترکیه و مسکو در سوچی گرد هم آمدند تا این بار در بالاترین سطح دیپلماتیک، در فضای متفاوت ناشی از شکست سهمگین داعش در منطقه، فرایندهای سیاسی در سوریه را پیگیری کنند.
توافق وهمکاری سه کشور در مبارزه با گروه تکفیری تروریستی داعش، ایجاد مناطق کاهش تنش و برقراری ثبات و آرامش بیشتر، بسیار ثمربخش بود؛ توافق هایی که حاصل برگزاری هفت دور مذاکرات آستانه میان نمایندگان گروه های معارض در سوریه و دولت قانونی این کشور به ابتکار تهران و مسکو بود.
حال مقام های سه کشور با آگاهی در مورد اثرگذاری همکاری های سه جانبه، می خواهند روندهای سیاسی را در سطحی کلان تر و با شتابی بیشتر تسریع کنند؛ چرا با شکست داعش به عنوان دشمن مشترک بسیاری از گروه های سیاسی و دولت در سوریه، امکان بروز تمایلات سهم خواهانه و ظهور اختلافات داخلی بیشتر از گذشته خواهد بود؛ مساله ای که می تواند لکه گیری داعش را با مشکلاتی مواجه کند.
اگرچه هسته های اصلی داعش در سوریه منهدم شده اند، اما نباید از احتمال فعالیت بقایای پراکنده این گروه تروریستی در سوریه غافل شد. دیدار دو روز گذشته رؤسای ستاد های کل نیروهای مسلح ایران، ترکیه و روسیه، در شهر سوچی به همین منظور انجام شد. بحث و تبادل‌نظر درباره آخرین وضعیت مقابله با تروریسم در سوریه و اتخاذ راهکار مشترک برای ادامه روند پاکسازی گروهک‌های تروریستی و تکفیری و بازگشت مجدد امنیت و ثبات پایدار به کشور سوریه از اهداف اصلی برگزاری این نشست بود.
در چنین شرایطی، تلاش برای مهیا سازی زمینه برگزاری گفت و گوها فراگیر سوری- سوری در دستور کار نشست سه جانبه روسای جمهوری قرار دارد؛ گفت و گویی که شکل تکامل یافته ای از مذاکرات آستانه تلقی می شود و می تواند با مشارکت دادن همه گروه های درگیر در بحران سوریه، مسیر دست یابی به صلح استوار را هموارتر کند.
اگرچه مذاکره مستقیم نمایندگان گروه های معارض سوریه با نمایندگان دولت سوریه که برای نخستین بار در نشست آستانه اتفاق افتاد، توانست تا اندازه زیادی از حجم تنش ها و درگیری ها بکاهد و نیروها و امکانات داخلی را در مسیر مبارزه با داعش بسیج کند، اما دست یابی به صلح بادوام در سوریه در گروی مذاکرات گسترده تری است که گروه های مختلف سیاسی این کشور را دربرگیرد.
در همین ارتباط، «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه دوشنبه گذشته پس از پایان نشست سه جانبه وزرای امور خارجه گفت: در مورد اینکه چه کسانی به گفت و گوهای فراگیر دعوت می شوند از تصمیم هایی پیروی می کنیم که در شورای امنیت سازمان ملل گرفته شده و در مذاکرات ژنو و اسناد گفت وگوهای آستانه مورد تایید قرار گرفته است. در تمام این اسناد و قطعنامه ها به برگزاری گفت وگوهای فراگیر سوری با شرکت نمایندگان دولت و طیف وسیعی از معارضان تاکید شده است.
لاوروف چندی پیش هم این گفت و گوها را نخستین تلاش برای آغاز اجرای قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت دانسته بود؛ توافقی که در آن تاکید شده که جامعه جهانی باید به طرف های سوری در برگزاری مذاکرات مستقیم ملی کمک کند تا به توافق قابل قبول برای حل و فصل سیاسی دست یابند.
تداوم همکاری های سه کشور در سوریه در نشست امروز مورد تاکید روسای جمهوری قرار خواهد گرفت. همکاری سه کشور در سوریه که در مذاکرات آستانه تضمین شد، از پاییز سال گذشته در تحولات میدانی سوریه نقطه عطف مهمی ایجاد کرد. تضمین اجرای مناطق عاری از تنش از سوی تهران، مسکو و آنکارا تاثیر بسزایی در مبارزات علیه داعش و کاهش درگیری ها در سوریه داشت؛مساله ای که در نهایت به پیروزی ارتش سوریه در برابر نیروهای تکفیری انجامید.
به گفته «محمدجواد ظریف»، وزیر امور خارجه کشورمان، در نشست روز گذشته روند مفیدی که برای دستاوردهایی که در آستانه برای مقابله با تروریسم و همین طور برگرداندن آرامش و ثبات در سوریه به دست آمد، پیگیری و دنبال خواهد شد. روند آستانه نشان داد زمانی که کشورهای موثر منطقه همکاری کنند، این امکان وجود دارد که همه کارهایی که سایر کشورها نتوانسته بودند انجام دهند، این سه کشور انجام دهند.
این در حالی است که احتمال دخالت بیش از پیش کشورهایی چون آمریکا و همپیمانان منطقه ای آن در تحولات سوریه وجود دارد. هنوز گزارش هایی غیر رسمی از انتقال سلاح های آمریکایی به سوریه منتشر می شود.
رییس جمهوری ترکیه سه شنبه در جمع نمایندگان پارلمانی حزب عدالت و توسعه گفت: روند ظهور و نابودی گروه تروریستی داعش پر از ابهامات است و ایالات متحده باید توضیح دهد به چه دلیلی ارسال سلاح به سوریه را ادامه می‌دهد.
در چنین شرایطی که آمریکا و رژیم صهیونیستی همچنان به دنبال اجرای طرح های خود در سوریه در قالب طرح هایی چون خاورمیانه بزرگ هستند و منافع خود را در تداوم تنش و ناآرامی در منطقه دنبال می کنند، بهترین راه برای ساماندهی به اوضاع سوریه، فراهم کردن زمینه گفت و گوهای ملی و تقویت همکاری کشورهای ضامن صلح در آن است.
حضور غیرمنتظره دیروز «بشار اسد» رییس جمهوری سوریه در سوچی و دیدار و مذاکره با همتای روسی او بیش از پیش امیدها را برای اثربخشی نشست سه جانبه سوچی گسترش داده است. اسد در این دیدار بر پایبندی به روند حل و فصل سیاسی تاکید کرد.
در مجموع راه حل نهایی سوریه باید بر حفظ حق حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی این کشور و روندی سیاسی بر اساس گفت و گوهای فراگیر ملی مبتنی باشد؛ روندی متکی به نیروهای سوری و فارغ از دخالت خارجی.