مصاحبه روزنامه وطن امروز با ابراهیم گوچلو، سیاستمدار و حقوقدان کرد ترکیه به بهانه سالگرد قتل سکینه جانسیز (از سران پ.ک.ک) و دو زن همراه او
پویان شریعت: ابراهیم گوچلو، سیاستمدار، نویسنده و حقوقدان مطرح کرد ترکیه است که تاکنون رئیس چندین حزب و گروه کردی بوده و به داشتن اطلاعات گسترده و مستند درباره پ‌ک‌ک مشهور است.
سکینه جانسیز، نخستین زنی بود که به عنوان عضو ارشد حزب کارگران کردستان برگزیده شد. او حتی زمانی که در زندانی در ترکیه بود، رهبری اعتراضات ۱۹۸۰ میلادی، در شهر دیاربکر را برعهده داشت. سکینه جانسیز با رهبران پ‌ک‌ک در ترکیه و سوریه همکاری نزدیک داشت و فرمانده جنبش چریکی زنان در منطقه «کردستان عراق» بود. بعدها با کاهش فعالیتش، مسؤول جنبش زنان پ‌ک‌ک در اروپا شد و به شهر پاریس نقل مکان کرد.
روز ۹ ژانویه ۲۰۱۳ سکینه جانسیز، لیلا شایملز و فیدان دوغان، ۳ فعال زن کرد در پاریس به طرز مشکوکی کشته شدند. سکینه جانسیز به عنوان یکی از بنیانگذاران پ‌ک‌ک و فردی نزدیک به عبدالله اوجالان رهبر این گروه، همواره در معرض توجه قرار داشت و از سوی رسانه‌های وابسته به حزب کارگران کردستان، نماد مقاومت زنان کرد معرفی می‌شد. قتل وی در اوج روند مذاکرات صلح میان دولت ترکیه و گروه پ‌ک‌ک باعث گمانه‌زنی‌های متعددی درباره قاتلان و انگیزه آنها و تاثیر این ترور بر روند مذاکرات صلح شد.
حالا این سیاستمدار کرد معتقد است قتل جانسیز علاوه بر اینکه یک اقدام تروریستی از سوی پ‌ک‌ک با هدف بر هم زدن روند صلح میان دولت ترکیه و این گروه مسلح بوده است بلکه در پ‌ک‌ک نیروهای مختلفی وجود دارند که با این قتل، بر روند مذاکرات صلح تاثیر مستقیم گذاشتند؛ اقدامی که تاکنون به دلایل مشخصی زوایای آن پنهان مانده و پ‌ک‌ک از انتشار جزئیات واقعی مربوط به این پرونده خودداری کرده است.
به طور کلی درباره این واقعه ۲ دسته نظر و تحلیل وجود دارد. عده‌ای با استناد به سابقه حذف فیزیکی و درگیری در پ‌ک‌ک اعتقاد دارند این قتل نیز مانند نمونه‌های مشابه، یک درگیری داخلی بوده است و جانسیز به علت مخالفت و انتقاد از اوجالان، مورد خشم وی قرار گرفت. گروهی دیگر از کارشناسان نیز بر این باور هستند که ممکن است شاخه‌ای از دستگاه امنیتی دولت ترکیه که احتمالا با سیاست‌های حزب حاکم مخالف است و به دولت پنهان معروف است، پشت این ترور باشد تا از این طریق بر مذاکرات تاثیر منفی بگذارد. ابراهیم گوچلو، سیاستمدار، نویسنده و حقوقدان مطرح کرد و اهل دیاربکر، در این مصاحبه می‌گوید قتل جانسیز در پی اختلافات وی با اوجالان رخ داده است. گوچلو که از بنیانگذاران جنبش اتحاد ملی کرد در ترکیه است، اعتقاد دارد سرنوشت انتقاد و مخالفت با اوجالان، مرگ است.
۹ ژانویه سالگرد قتل سکینه جانسیز و ۲ فعال زن کرد دیگر بود. پ‌ک‌ک در ژانویه هر سال با مانور رسانه‌ای گسترده، این قتل را به دولت ترکیه نسبت می‌دهد؛ این در حالی است که بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند ترور جانسیز توسط خود پ‌ک‌ک صورت گرفته است. حالا در ایام سالگرد این واقعه تروریستی و درست در روزهایی که موضوع نیروهای کرد مسلح و همچنین پشتیبانی و دفاع واشنگتن از آنها در قبال آنکارا به یکی از مسائل مورد توجه در پرونده خروج آمریکا از سوریه بدل شده «وطن امروز» گفت‌وگویی را با ابراهیم گوچلو برای روشن شدن زوایای پنهان این اقدام تروریستی ترتیب داد که متن این گفت‌وگو از نظرتان می‌گذرد.
ابتدا با ارزیابی خودتان درباره این اقدام تروریستی و رابطه پ‌ک‌ک با ترور جانسیز شروع کنیم. شما به عنوان یک سیاستمدار کرد و چهره‌ای که به ارائه اسناد معتبر و پنهان در پ‌ک‌ک شهرت دارید، از زوایای پنهان این اقدام بگویید.
در همان زمان انتشار خبر، اعلام کردم این قتل، یک تسویه‌حساب داخلی در پ‌ک‌ک است. در مقاله‌ای نیز تاکید کردم قتل توسط پ‌ک‌ک انجام شده است. عبدالله اوجالان مطالب زیادی درباره سکینه نوشته است، البته نه مطالب سیاسی بلکه مسائل بسیار دور از ادب و تربیت و اخلاق. وی از مدت‌ها پیش از ترور مواضعی علیه جانسیز اتخاذ کرده بود. در پ‌ک‌ک اگر اعضا به هر نحوی از اشتباهات «سروک» یعنی عبدالله اوجالان انتقاد کنند، متهم، محاکمه و در نهایت کشته خواهند شد. اگر فرد به هر دلیل در آن مقطع زمانی به خصوص کشته نشده، در آینده قطعا به قتل رسیده است. من در شبکه‌های مختلف تلویزیونی درباره نقش پ‌ک‌ک در این قتل صحبت کردم. حتی در یک شبکه تلویزیونی نیز یکی از اعضای پ‌ک‌ک طرف بحث من بود. وی معتقد بود دولت ترکیه عامل این ترور است اما من گفتم این قتل هیچ سودی برای دولت ندارد. در آن مناظره تاکید کردم چون عبدالله اوجالان برای دولت کار می‌کند، در این صورت دولت ترکیه نیازی ندارد ماموران خود را برای قتل جانسیز اعزام کند.
ما می‌دانیم پ‌ک‌ک همیشه به عنوان یک دستگاه برای دولت ترکیه کار کرده و خیلی راحت می‌توانست سکینه و دوستانش را به قتل برساند. بعدها معلوم شد فرد مظنون به قتل، به مدت طولانی همکار پ‌ک‌ک بوده و گروه نیز مبالغ کلانی در اختیارش گذاشته بود، لذا این قتل تسویه‌حساب داخلی پ‌ک‌ک بود. البته این امر در داخل پ‌ک‌ک عادی است و این گروه تاکنون تعداد زیادی از مسؤولان خود را به دلیل انتقاد از پ‌ک‌ک و اقدامات ضدکردی به قتل رسانده است. پ‌ک‌ک حتی علیه سازمان‌های مختلف کردی مانند سازمان آزادی و سازمان کاوه نیز اقدامات متعددی انجام داده است و دست به قتل‌های گسترده‌ای علیه نیروهای گروه‌های دیگر زده است.
شما به نوشته‌های اوجالان علیه جانسیز اشاره کردید. محتوای این نوشته‌ها چیست؟
حقیقتا به دلیل استفاده مکرر اوجالان از کلمات رکیک، بنده شرم دارم محتوای نوشته‌های اوجالان را بیان کنم.
اما برای درک بهتر مخاطب از چهره واقعی سران این گروهک و همچنین مقامات واشنگتن که از این گروه و جریان‌های مشابه پشتیبانی می‌کنند بهتر است به شکل مختصر اشاره‌ای به سخنان اوجالان داشته باشید که در نهایت چهره واقعی وی علنی شود.
اوجالان از کلمات خیلی بی‌ادبانه علیه سکینه استفاده می‌کند. مواردی که در فرهنگ کردی هرگز برای توصیف یک «زن» استفاده نمی‌شود. تحقیر، توهین و دشنام بخش مهمی از نوشته‌های اوجالان را تشکیل می‌دهند. عبدالله اوجالان همین رویه را درباره سایر اعضای زن و مرد پ‌ک‌ک نیز ادامه می‌دهد و به عنوان مثال فرمانده ارشد خود یعنی «شمدین ساکیک» را با بدترین دشنام‌ها خطاب قرار می‌دهد.
مسأله اساسی این است که حقوق کردها هیچ اهمیتی برای اوجالان ندارد. هدف وی تحقیر کردهاست. نقل قول صریح وی این است: «کردها مردمانی ذلیل هستند. انگار در گِل گیر کرده‌اند؛ مردمانی بی‌حیثیت و بی‌شرف هستند»! اوجالان بدترین الفاظ را برای توصیف زنان کرد به کار میبرد. همه این توهین‌ها را در سخنرانی‌ها، نوشته‌ها و مصاحبه‌های خود مطرح کرده و بر کسی پوشیده نیست، البته این مطالب را در صحبت با ترک‌ها گفته و نه کردها. حتی در مصاحبه با روزنامه‌نگاران خارجی نیز گفته «کردها مردمانی بی‌حیثیت و بی‌شرف هستند»!
وقتی به اظهارات محمد شنر – عضو بنیانگذار پ‌ک‌ک و نامزد سکینه جانسیز که از پ‌ک‌ک جدا شد و سازمان وَژین را تاسیس کرد– نگاه می‌کنیم، سخنان شما تایید می‌شود. وی می‌نویسد: «اوجالان برای خود حرمسرا باز کرده است». پ‌ک‌ک همه افراد مرتبط با او را به قتل رساند؛ آیا می‌توان گفت به دلیل ارتباط جانسیز و شنر، جانسیز نیز در برنامه قتل و حذف قرار گرفت و صرفا کمی دیرتر ترور شد؟
این مورد قطعا تاثیر دارد. بر اساس اطلاعاتی که داریم و خبرهایی که آن زمان می‌شنیدیم، می‌دانیم که شنر و سکینه نامزد بودند. به دلیل ارتباط جانسیز با شنر، سکینه نیز مورد بی‌حرمتی قرار گرفت. اوجالان حتی سکینه را وادار کرد مطالبی علیه محمد شنر بنویسد.
وقتی نوشته‌های جانسیز را بررسی می‌کنیم، کاملا واضح است که به دستور پ‌ک‌ک این مطالب را نوشته است، زیرا سکینه جانسیز هم مانند هر کرد دیگری، مودب است و به دیگران بی‌احترامی نمی‌کند. اوجالان با اجبار جانسیز، در واقع قصد تحقیر وی را داشت.
شنر در نوشته‌های خود می‌گوید: «اوجالان برای خود حرمسرا درست کرده و نسبت به زنان پ‌ک‌ک بی‌ادبی می‌کند. زنان مختلفی در این باره مصاحبه کرده‌اند. همسر سلیم چوروک کایا، پروین بولدان (از اعضای کرد مجلس ترکیه) و شهردار سابق گَوَر/یوکسک اوا طی مصاحبه‌هایی افشا کرده‌اند که چگونه پروین بولدان واسطه شده تا دختران کرد قفقاز مانند ارمنستان و گرجستان را به اوجالان معرفی کنند. آنها بخوبی توضیح می‌دهند دخترانی که مقاومت کرده‌اند یا کشته شده یا به نام جنگ، راهی مرگ شدهاند. شمدین ساکیک در این زمینه صدها مطلب نوشته است. وی با اینکه در این زمینه‌ها مورد اتهام است اما اصالتا یک کرد است و به همین دلیل افشاگریهای زیادی انجام داده است. ساکیک می‌گوید اوجالان استخر شنای پر از شیر داشت. یعنی تلاش می‌کرد همانند پادشاهان رفتار کند اما پادشاهان اصالت دارند؛ اوجالان هم مثل صدام بی‌اصالت است. به همین دلیل، مساله ارتباط سکینه با محمد شنر قطعا در تصمیم به قتل موثر بوده است
در آخر به اهداف مشخص و پنهان پ‌ک‌ک درباره این عملیات حذف آن هم در زمان روند صلح بپردازیم. تحلیل شما از این قبیل اقدامات که از سوی پ‌ک‌ک در دستور کار قرار می‌گیرد چیست؟
ترور جانسیز سبب شد روند مذاکرات صلح به هم بخورد. چون احساس می‌شد واقعا اقداماتی در حال انجام است، لذا این اقدام تحریک‌آمیز را انجام دادند. در پ‌ک‌ک نیروهای مختلفی هستند که دست به قتل می‌زنند. این ترور بر روند صلح نیز تاثیر گذاشت. از طرفی ترور جانسیز را به یک شانتاژ تبدیل کردند. باید پ‌ک‌ک را بشناسیم. وقتی می‌خواهد صلح کند همزمان می‌خواهد خودش را قوی نیز وانمود کند؛ مثلا می‌خواهد وانمود کند حین مذاکره با دولت توانسته یک عملیات بین‌المللی نیز انجام دهد تا در نهایت بتواند امتیازات بیشتری بگیرد. از پ‌ک‌ک این کارها بر می‌آید و خیلی راحت اعضای خود را به قتل می‌رساند؛ یعنی اولا با هدف تبلیغاتی و دوم برای گرم کردن بازار. در روند صلح هر دو گزینه را با هم داشت. یعنی اینگونه تبلیغ کرد که مثلا دولت گامی به عقب برود و امتیاز دهد و از طرفی نیز مخالفان داخلی را از بین ببرد.
