جانی دوباره در کالبد جنگلهای بلوط زاگرس

جنگل‌های بلوط منطقه زاگرس با وسعت ۶ میلیون هکتاری از منتهی الیه شمال غربی کشور آغاز شده و سپس غرب و جنوب غرب را در بر می گیرد .

بلوط در ایران مهمترین و فراوانترین گونه‌ درختی موجود در غرب کشور ، به ویژه در منطقه زاگرس محسوب شده و سلسه جبال زاگرس، وسیع‌ترین و اصلی‌ترین رویشگاه گونه‌های مختلف بلوط در ایران است.

مناطق جنگلی زاگرس از لحاظ منابع آب و خاک یکی از غنی ترین مناطق جنگلی کشور است که در سال های اخیر بر اثر خشکسالی ، آفات ، آتش سوزی و قاچاق چوب خسارات جبران ناپذیری به خود دیده است.

خشکسالی و هجوم آفات در بخشهای مختلف پیامدهای منفی و خسارات سنگینی را وارد کرده است .

بر اساس آخرین آمار و بررسیهای صورت گرفته در استانهای زاگرس نشین تاکنون بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار از جنگل های این منطقه بر اثر بیماری زوال بلوط خشکیده یا در معرض خشکیدگی است.

این سطح خشکیدگی عمدتا quotation mark در استانهای ایلام ، لرستان ، کهگیلویه و بویراحمد ، کرمانشاه ، فارس ، چهارمحال و بختیاری و خوزستان پراکنش یافته است.

فارس نیز در چند سال گذشته با این پدیده طبیعی مواجه و از این ناحیه آسیبهایی نیز متحمل شده است .

کارشناسان معتقدند وقوع خشکسالی در عرصه های منابع طبیعی و جنگل ها باعث تشدید در تاثیرگذاری آفات درختان شده و این عرصه ها را با خطر مواجه کرده است که در این خصوص جنگل های بلوط فارس به ویژه در کازرون از ۵ سال گذشته با این مشکل در حال دسته و پنجه نرم کردن است.

آقای بردبار مدیر کل منابع طبیعی فارس گفت : آفت هایی مثل سوسکهای چوبخوار در کنار استمرار خشکسالی آسیب های جدی را به عرصه های جنگلی منطقه به ویژه درختان بلوط وارد کرده و جنگل های بلوط کازرون را در بحران قرار داده است.

دامنه این بحران زمانی جدی تر می شود که ریزگردها نیز به عنوان عامل دیگر حیات جنگل های بلوط را در خطر جدی قرار می دهند.

در این زمینه کارشناسان تاکید دارند که ریزگردها نیز در کنار خشکسالی و آفات می توانند روند خشکی درختان را شدت دهند و با توجه اینکه در فارس نیز احتمال حضور ریزگردها وجود دارد، این تهدید به صورت جدی تر احساس می شود.

مدیرکل حفاظت و امور اراضی سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری کشور در بازدید از جنگلهای بلوط فارس گفت :در جنگلهای زاگرس شمالی در کردستان و آذربایجان غربی جوانه های درختان بلوط در سطح ۳۰ هزار هکتار دچار آفت شده و خساراتی به درختان وارد کرده و حدود ۱۱ میلیون اصله از درختان بلوط زاگرس در کشور دچار خشکیدگی شده است .

آقای افراسیابی افزود : با همکاری دانشگاههای مرتبط اقدامات فیزیکی بمنظور مبارزه با آفات صورت گرفته است که در این زمینه در جنگلهای زاگرس با برش درختان آلوده مبارزه فیزیکی خوبی صورت گرفته و در حال انجام است .

او با اشاره به ناکافی بودن اعتبارات اختصاص یافته گفت: اعتباری که امسال برای اجرای طرح حفاظتی از جنگلها از اعتبارات ملی در نظر گرفته شده است بیش از۱۳ میلیارد تومان است که بخشی ازاین اعتبار به گیاه پزشکی اختصاص دارد .

مدیرکل دفتر برنامه ریزی و بودجه سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری کشور نیز چندی پیش در شیراز از تامین اعتبارات مورد نظر مطابق با طرح مصوب در سال ۹۳ در قالب طرحهای صیانت از جنگلهای زاگرس جنوب خبر داد و گفت : اعتباری بیش از ۲۵۰ میلیارد ریال به سر جمع اعتبارات طرح صیانت از جنگلهای زاگرس جنوب کشور در فارس اضافه می شود.

آقای کوچ پیده همچنین به ارتقاء ضریب حفاظتی جنگلها و مراتع از۴۰ به۹۰ درصد و افزایش سرانه جنگل در کشور از ۱۱۷صدم درصد به ۲۵ صدم درصد در هکتار اشاره کرد .

مدیر کل منابع طبیعی فارس نیزهم با بیان اینکه آفت سوسک های چوبخوار مشکلاتی را برای جنگل های بلوط این استان و دیگر مناطق کشور به وجود آورده است گفت: آفت سوسکهای چوبخوار ۸۹ هزار هکتار از جنگلهای بلوط فارس به ویژه جنگل های بلوط شهرستان کازرون و دشت برم را با مشکل روبرو کرده است .

به گفته آقای بردبار سطح وسیعی از جنگلهای بلوط فارس بیمار شده اندکه این درختان حدود ۸ میلیون اصله اند.

او افزود: سوسک چوبخوار آفت بسیار خطرناکی است که در هر مرحله با تخم گذاری در تنه درختان بلوط موجب می شود با تغذیه لارو از آب درون آوندها ، درخت کاملا خشک شود.

این آفت از ۴ سال پیش در جنگل های زاگرس بویژه در منطقه دشت برم کازرون پیدا شده است اما از ابتدای امسال به همت کارشناسان منابع طبیعی و آبخیزداری فارس و انجام مطالعات آنان ، احیای این جنگل ها با کاشت نهال های سالم و خروج درختان آفت زده و برش آنها آغاز شد .

آقای سلیمانی مشاور مدیرکل منابع طبیعی فارس با بیان اینکه طرح احیاء در بیش از ۴ هزار هکتار از جنگل های دشت برم کازرون در حال اجرا ست گفت: بلوط هایی که از ابتدای امسال کاشته شده اند، نهال های یک ساله هستند به همین سبب تا ۱۴سال دیگر از گزند سوسک های چوبخوار در امانند چرا که سوسک چوبخوار فقط به درختان بلوط بیشتز از ۱۵ سال حمله می کند.

مدیرکل منابع طبیعی فارس از دیگر اقدامات احیایی در این منطقه را قطع سرشاخه های آلوده و خروج آنان از منطقه و اجرای طرح کاشت نهال و کاشت بذر بیان کرد و گفت : با اقدامات جهشی توانسته ایم از گسترش آفت چوبخوار و ذغالی در بخشهایی که هنوز دچار آسیب نشده اند نیز جلوگیری کنیم .

آقای بردبار با اشاره به اینکه در واقع می توان گفت که آفت کنترل شده است گفت : اینک باید قسمتهایی از درختان جنگلی را که قبلا quotation mark آسیب دیده اند ، با برش و نظافت منطقه ، دوباره احیاء کنیم.

او میزان اعتبار تخصیصی به احیای جنگلهای فارس را حدود ۴۰ میلیاردریال بیان کرد.

رئیس منابع طبیعی کازرون هم گفت : بر اساس بند ۴۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نخستین و موثرترین اقدام سازمان منابع طبیعی حفاظت از طبیعت است و در این زمینه تاکنون ۸۰ درصد از نقاط آسیب دیده برش جنگل های بلوط کازرون ، عملیات اصلاحی و بهداشتی انجام گرفته است .

آقای والی افزود : برای احیاء مجدد مناطقی از جنگل دشت برم که کاملا خشک شده بود ۳ هزار نهال بلوط کاشته شده است .

رضایتمندی اعضای هیئت سازمان خواربار جهانی (FAO) از جنگلهای بلوط در دشت برم کازرون نیز از تلاش نتیجه بخش کارشناسان منابع طبیعی فارس در کنترل این آفات حکایت دارد .

چند روز پیش هیئت سه نفره به سرپرستی پرفسور خوزه ماریا کنذالس از کشور اسپانیا به دعوت دولت جمهوری اسلامی ایران از بخشهای مختلف جنگلهای بلوط ونقاط آسیب دیده از افات خشکی بازدید کردند .

خوزه ماریا با ابراز رضایت از دفع آفات در جنگلهای دشت برم کازرون گفت : در این بازدید در جریان فعالیتهای دولت در بحث مدیریت اب وبرنامه های جنگل کاری و هجوم آفات در جنگلها قرارگرفتم و جا دارد از فعالیت های پیشگیرانه انجام شده در جنگل های بلوط قدردانی کنم .

آقای بردبار مدیرکل منابع طبیعی فارس با تأکید بر توانمندسازی و استفاده از مشارکت مردم و جوامع محلی در اجرای طرح های حفاظت، احیاء و توسعه منابع طبیعی ، از همکاری تشکلهای مردم نهاد در احیای این جنگل های آفت زده خبر داد .

آقای ایادی مسئول تشکل مردم نهاد پاک‌سازان طبیعت فارس نیز با بیان اینکه دو برنامه درختکاری در دشت برم توسط این تشکل انجام شده است گفت :هم چنین این تشکل در زمینه‌های مختلف مبارزه با آلودگی محیط زیست برنامه‌های مختلفی اجرا کرده است .

تشکل مردم نهاد پاک‌سازان طبیعت فارس تاکنون بسیاری از مناطق استان که به راحتی قابل دسترسی نیست با همکاری بخشداری و دهیاری‌ها پاک‌سازی کرده اند.

تشکل مردم نهاد پاک‌سازان طبیعت فارس۲ دو هزار و۲۰۰ عضو داردکه حدود ۸۰ نفر از این اعضاء تحصیل‌کرده و نخبه دانشگاه‌ها هستند .

مدیرکل منابع طبیعی فارس با تأکید بر ادامه طرح احیاء و کاشت نهال در جنگل بلوط فارس گفت: تاکنون ۵۰ درصد از جنگل ها احیاء شده اند و آفات در آن مهار و پاکسازی شده است و این طرح تا نجات و احیای کامل جنگل های بلوط در استان ادامه دارد .