به گزارش «کورد پاریز»، مقامات ترکیه طی ماه‌های اخیر روندی را آغاز کرده‌اند که هواداران نزدیک به پ.ک.ک در داخل ترکیه آن را «فرایند صلح و دموکراسی» می‌نامند، اما دولت، حزب حاکم و نهادهای امنیتی، از آن با عنوان «عملیات سیاسی و حقوقی برای ساخت ترکیه‌ای عاری از تروریسم» یاد می‌کنند.
پروفسور دکتر احمد اوزر، جامعه‌شناس برجسته ترکیه، در مقاله‌ای تحلیلی مهم‌ترین چالش‌ها در مسیر توافق میان دولت اردوغان و عبدالله اوجالان، رهبر زندانی پ.ک.ک، را بررسی کرده است.
اوزر علاوه بر فعالیت علمی، دستی در سیاست دارد و از جمله نخبگان کردِ ترکیه است که نه‌تنها علاقه‌ای به پ.ک.ک و اوجالان نداشته، بلکه به اردوغان و جریان او نزدیک شده است. وی در کنار فعالیت دانشگاهی، به عرصه سیاست نیز وارد شد و در نهایت با همراهی حزب جمهوری خلق (CHP) به‌عنوان شهردار اسنیورت استانبول انتخاب گردید.
تضادها و چالش‌ها در مسیر صلح
به باور اوزر، بحران اقتصادی امروز ترکیه تنها نتیجه تورم نیست، بلکه ریشه در ساختارهای ناکارآمد قانونی، آموزش ضعیف، بی‌اعتمادی به عدالت، آسیب به صلح داخلی و قطبی‌سازی سیاسی دارد. به همین دلیل، مشکلات اقتصادی پیامدی از این مسائل‌اند و بدون رفع علل بنیادین، برطرف نخواهند شد.
روند توافق دولت با پ.ک.ک هم‌زمان امید و نگرانی ایجاد کرده است. بخشی از مردم به آینده این روند امیدوارند، اما گروهی دیگر همچنان بی‌اعتماد باقی مانده‌اند. طبیعی است که پس از ۴۰ سال درگیری مسلحانه و تقابل خونین، از بین بردن ذهنیت منفی به‌سرعت امکان‌پذیر نباشد. با این حال، برخی افراد و جریان‌ها عامدانه و بر اساس منافع سیاسی خود با این روند مقابله می‌کنند.
از نگاه اوزر، استدلال مخالفان مبنی بر اینکه «پ.ک.ک دهه‌ها با اسلحه در کوه‌ها پرسه زده، هزاران نفر را کشته و منابع کشور را نابود کرده است، پس چرا باید با آن توافق کرد؟» منطقی به نظر نمی‌رسد. او پاسخ می‌دهد: «پ.ک.ک در اوج قدرت مسلحانه هم نتوانست ترکیه را تجزیه کند. حالا که خود را منحل کرده و سلاح‌هایش را کنار گذاشته، چه تهدیدی می‌تواند داشته باشد؟»
نگرانی‌های اصلی
۱. ترس از تجزیه و هویت‌گرایی قومی: اوزر تأکید می‌کند که ساختار اجتماعی و تاریخی ترکیه امکان تجزیه را نمی‌دهد. ازدواج‌های فراوان میان کردها و ترک‌ها، حضور گسترده کردها در شهرهای بزرگ، و اشتراکات مذهبی و فرهنگی، پیوند ناگسستنی میان دو قوم ایجاد کرده است.
۲. بی‌اعتمادی به حزب عدالت و توسعه (آک‌پارتی): تجربه شکست انتخابات ۲۰۱۵ و سیاست‌های امنیتی پس از آن، همچنان در ذهن جامعه زنده است. برخی بیم دارند که این روند صرفاً ابزاری برای تقویت موقعیت سیاسی اردوغان و اصلاح قانون اساسی به سود او باشد.
۳. ابهام درباره کردهای سوریه و قسد (SDF): دولت اردوغان هیچ جزئیاتی از توافق احتمالی با پ.ک.ک در خصوص شمال سوریه ارائه نکرده است. در حالی که روابط متناقض آنکارا با رهبران کُرد سوری و همچنین تغییر مواضعش در قبال بارزانی و طالبانی نشان‌دهنده چرخش‌های سیاسی متعددی است.
امیدها و فرصت‌ها
با وجود این نگرانی‌ها، اوزر بر مزایای احتمالی روند صلح تأکید می‌کند:
پایان خشونت مسلحانه و کاهش رنج خانواده‌ها پس از نزدیک به پنج دهه درگیری
تقویت دموکراسی و از میان رفتن بهانه‌های اقتدارگرایی
برقراری حاکمیت قانون واقعی و پایان استفاده ابزاری از قوه قضائیه
رشد اقتصادی و توسعه متوازن به‌دلیل کاهش هزینه‌های نظامی و افزایش اعتماد عمومی
به گفته این جامعه‌شناس، امروز فرصتی تاریخی برای ترکیه فراهم است: یا می‌توان با تقویت همبستگی ملی و پذیرش صلح، راه توسعه را پیمود، یا در صورت از دست دادن این فرصت، بار دیگر به دور باطل خشونت بازگشت.
