یک کابوس و دو شبح

ترکیه احساس می‌کند که دوباره با کابوسی کهنه مواجه شده است. هر روز صبح تلویزیون و سرخط روزنامه‌ها مملو از اخبار مربوط به حضور دولت اسلامی (داعش) در کوبانی (شهر کردنشین سوریه) و خطر سرریز تهدید آن به ترکیه است. این هفته در پی تظاهرات در مناطق کردنشین ترکیه بیش از ۲۰ نفر کشته شده‌اند. حملات متعددی علیه خودروها، اتوبوس‌ها و کامیون‌ها صورت گرفته و تنش‌های قومی تشدید شده است. مقررات منع آمدوشد به اجرا گذاشته شده و حضور نیروهای مسلح که از زمان شورش‌های دهه ۱۹۹۰ پایان یافته بود، دوباره آغاز شده است. در عین حال، سیاستمداران در مورد روند صلح نه‌ساله میان دولت ترکیه و اعضای پ.‌ک.‌ک ابراز تردید کرده‌اند.

پ.‌ک.‌ک و دولت ترکیه یکدیگر را به شباهت به داعش متهم کردند که البته داعش عملاً دشمن مشترک آن‌هاست. در حال حاضر، وضعیت کوبانی فاجعه‌بار است. واقعیت تلخ این است که کردهای سوریه و اعضای حزب اتحادیه دموکراتیک (PYD) همواره آسیب‌پذیر بوده‌اند و قطعاً نمی‌توانند به‌تنهایی از کوبانی دفاع کنند ، حال با فشار حملات داعش روبه‌رو هستند. انزوای آن‌ها تا حدی به این دلیل است که حزب اتحادیه دموکراتیک و پ.‌ک.‌ک که به هم مرتبط هستند، بر سطحی از خودمختاری پافشاری می‌کنند که برای ترکیه و مخالفان سوریه پذیرفتنی نیست و مناقشه‌برانگیز است. ترکیه برای حرکت تانک‌های خود به منظور نجات کوبانی که خواست سیاستمداران کرد ترکیه است، اختیار عمل ندارد. ورود ترکیه به خاک سوریه با واکنش‌های منطقه‌ای حامیان دولت سوریه از جمله ایران و حزب‌الله روبه‌رو می‌‌شود و می‌تواند به حملات دولت سوریه علیه شهرهای ترکیه منجر شود. ناتو ائتلافی دفاعی است و نمی‌تواند از اقدام یکجانبه ترکیه حمایت کند.

اقدام ترکیه در کوبانی می‌تواند به معنای درگیری میان ترکیه و داعش نیز باشد. نیروهای مسلح ترکیه قطعاً آمادگی جنگی طولانی‌مدت ندارند. با توجه به مرز ۵۷۰ مایلی پرنفوذ ترکیه با سوریه می‌توان گفت در صورت ورود به کشمکشی بی‌پایان، بازنده جدی خواهد بود و سربازان ترک قطعاً در مأموریتی کشته می‌شوند که بیشتر ترک‌ها از آن حمایت نمی‌کنند. ارتش ترکیه برای تأمین امنیت مرزها باید در کجا مستقر شود؟ آیا هسته‌های خاموش جهادی در میان ۵/۱ میلیون آواره سوری آماده هدف‌گیری صنعت گردشگری ترکیه هستند که این صنعت ۱۰ درصد اقتصاد ترکیه را تأمین می‌کند؟ آیا اقدام علیه داعش خطر واکنش  جامعه ترکیه را به همراه دارد که صدها نفر آن‌ها به صفوف داعش پیوسته‌اند؟ ترکیه قطعاً اشتباهاتی مرتکب شده است: روی سرنگونی سریع بشار اسد تمرکز شدید کرد و مرزهای خود را به روی تمام کسانی که خواهان جنگ علیه دولت سوریه بودند، گشود که نتایج منفی در پی داشت.

منبع: روزنامه گاردین ۱۰ اکتبر ۲۰۱۴ (۱۸ مهر)