این روزها مسئولان عالیرتبه پ.ک.ک مستقر در کوهستان قندیل در شمال عراق برای عبور از انبوه مشکلات و گرفتاری هایی که برای این گروه شبه نظامی ایجاد شده ، سخت به تکاپو افتاده اند.
فشار مردم و جریانات سیاسی در شمال عراق بر پ.ک.ک برای خروج از مناطق کردنشین عراق، اختلافات و درگیری های درون گروهی در پ.ک.ک که در کنگره اخیر پژاک به اوج خود رسید، شکست و ناکامی در پیشبرد پروژه کانتون های خود خوانده در سوریه، بالا گرفتن تنش بین حزب دمکراتی کردستان عراق (پارتی) و پ.ک.ک، فشار بر پ.ک.ک برای عقب نشینی از غرب رودخانه فرات در سوریه، نارضایتی شدید کردهای ترکیه از مشی مسلحانه و روش های خشونت آمیز پ.ک.ک در مناطق کردنشین ترکیه، اعتراض ساکنان روستاهای کوهپایه قندیل به حضور پ.ک.ک در شمال عراق و عدم اجازه به پ.ک.ک برای شرکت در عملیات آزاد سازی موصل از جمله مشکلات و بحران هایی است که گروه پ.ک.ک با آن مواجه است.
عملیات آزاد سازی موصل از دست گروهک تروریستی و تکفیری داعش با مشارکت ارتش عراق، نیروهای پیشمرگه و نیروهای مردمی عراق اعم از شیعه و سنی آغاز شده است. در روزها و هفته های قبل از آغاز عملیات بازپس گیری موصل، پ.ک.ک تلاش های زیادی انجام داد تا در این عملیات ایفای نقش کند اما شدت مخالفت ها با مشارکت پ.ک.ک در این عملیات به حدی بود که تلاش های پ.ک.ک بی نتیجه ماند. اولین و مهمترین هدف این بود که پ.ک.ک به بهانه مبارزه با داعش و شرکت در این عملیات بتواند از کمک های تسلیحاتی کشورهای غربی سودمند شود و پس از اتمام عملیات این تسلیحات را به کوهستان قندیل منتقل کند. کاری که قبلاً مشابه آن را در سوریه انجام داده بود.
کردهای عراق در صف اول مخالفان حضور پ.ک.ک در عملیات آزاد سازی موصل بودند. ناظم هرکی رئیس کمیسیون امنیت پارلمان محلی اقلیم کردستان عراق درگفتگو با السومریه نیوز گفت: مشارکت پ.ک.ک در عملیات آزادسازی موصل به مصلحت عراق نیست؛ چراکه این مشارکت، ترکیه را به مداخله در موصل وادار خواهد کرد و مشکلاتی را بین عراق و ترکیه بوجود خواهد آورد.
در همین حال مارک تونر معاون سخنگوی وزارت امور خارجه ی آمریکا نیز قبل از آغاز عملیات آزاد سازی موصل اعلام کرد: موضع واشنگتن در قبال پ.ک.ک تغییر نکرده است و پ.ک.ک در عملیات بازپس گیری موصل شرکت نخواهد کرد. وی گفت: ما پ.ک.ک را یک سازمان تروریستی می دانیم و برای حفظ جان شهروندان در مقابل حملات پ.ک.ک از ترکیه حمایت می کنیم.
طی روزها و هفته های اخیر مردم و جریانات سیاسی در عراق بارها بر لزوم اخرج پ.ک.ک از خاک عراق تاکید کرده اند. شخصیت های دینی و مهم کُرد ایزدی از پ ک ک خواستند شنگال را تخلیه کند و اجازه دهد تا مردم به خانه های خود برگردند. انجمن روحانیون و شخصیت های مطرح ایزدی در گردهمایی بزرگ خود در مزار میر شرف الدین که یکی از مزارهای مقدس ایزدی هاست از پ ک ک خواستند تا شنگال را ترک کند. شرکت کنندگان در این گردهمایی تاکید کردند که هرگز جازه نمی دهند تا احزاب وابسته به پ ک ک و گروههای تاسیس شده توسط این گروه کوهستان شنگال را به قندیل دوم تبدیل کنند.
همچنین ارشد صالحی رئیس جبهه ترکمانی عراق ضمن اشاره به اینکه پ.ک.ک از مناطق ترکمان نشینی همچون تلعفر ، دوز خورماتو ، داقوق و کرکوک و مناطق دیگری در خاک عراق برای فعالیت های مسلحانه خود استفاده می کند، گفت: بغداد و واشنگتن همانطور که مقرهای گروهک منافقین (سازمان مجاهدین خلق) را که در انجام عملیات مسلحانه علیه مردم عراق دست دارد را تعطیل کرده اند، باید مقرهای پ.ک.ک را نیز درخاک عراق تعطیل کنند ؛ چراکه این گروه خطر بزرگی برای امنیت ملی عراق به شمار می رود.
قاسم شه شو فرمانده نیروهای پیشمرگه کُردستان عراق در شنگال در گفتگو با السومریه نیوز گفت: ادامه ی حضور پ.ک.ک در شنگال (سنجار) دخالت ترکیه و تبدیل منطقه به میدان جنگ را در پی دارد. وی از ائتلاف بین المللی ضد داعش، دولت عراق و حکومت محلی اقلیم کُردستان خواست تا پ.ک.ک را برای خروج اعضایش از شنگال تحت فشار قرار دهند.
کشته شدن ۳ شهروند کرد عراقی بر اثر حمله جنگنده های ترکیه به روستای مزوری بالا از توابع میرگه سور در اقلیم کردستان در روز ۲۳ اکتبر ، که به علت حضور اعضای مسلح پ.ک.ک در این منطقه صورت گرفت خشم روستائیان منطقه را در پی داشت.
اقدام پ.ک.ک در ترور دو شخصیت کرد وابسته به بارزانی ها در شمال عراق تنش و اختلاف بین پ.ک.ک و پارتی را وارد مرحله ی جدیدی کرد. ویسی عبدالله سعید معروف به ویسی گابیرکی و عبدالمناف طه معروف به عبدالمناف دوسکی که کارمند بازنشسته اداره راه و جاده سازی دهوک بودند و در امر جاده سازی با نیروهای پیشمرگه کُردستان عراق وابسته به بارزانی ها در منطقه ی شنگال همکاری می کردند روز شنبه ۱۰ مهر ماه از سوی پ.ک.ک ترور شدند.
نیروهای امنیتی وابسته به پارتی در اقدامی تلافی جویانه روز چهارم آبان حسن صالح زاخویی از مسئولان ارشد شاخه پ.ک.ک در اقلیم کردستان عراق را بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل کردند. همزمان حزب دمکرات کردستان عراق محدودیت های شدیدی را بر اردوگاه آوارگان کرد ترکیه در مخمور واقع در شمال عراق اعمال کرد. این اردوگاه یکی از پایگاه های اصلی پ.ک.ک در زمینه تامین نیروی انسانی و قاچاق اسلحه و مواد مخدر محسوب می شود.
در عرصه سوریه نیز پ.ک.ک با وضعیت دشواری روبرو شده است. از یکسو نقض گسترده حقوق بشر در مناطق تحت کنترل پ.ک.ک باعث اعتراضات گسترده مردم شده است و از سوی دیگر روءیای پ.ک.ک برای الحاق هرسه کانتون جزیره، کوبانی و عفرین به یکدیگر به شکست انجامید و ترکیه با عملیات نظامی موسوم به سپر فرات پ.ک.ک را به شدت تحت فشار قرار داده تا از شهر منبج واقع در غرب رودخانه فرات عقب نشینی کند. از روز چهارشنبه سوم شهریور ( ۲۴ آگوست ۲۰۱۶ ) عملیات مشترک نیروهای ویژه ارتش ترکیه با عنوان “سپر فرات” با پشتیبانی نیروی هوایی ائتلاف آمریکایی در منطقه جرابلس در شمال سوریه، با هدف پاکسازی این منطقه از عناصر داعش و بیرون راندن نیروهای کُرد وابسته به پ.ک.ک از غرب رودخانه فرات آغاز شد.
نعمان کورتولموش معاون نخست وزیر ترکیه پس از آغاز عملیات ارتش ترکیه در شمال سوریه گفت: ترکیه ناچار است مرزهای خود را در مقابل سازمان های تروریستی محافظت کند و همچنین از تمامیت ارضی سوریه حمایت می کند و مهم این است که کریدور مورد نظرِ پ.ک.ک در شمال سوریه شکل نگیرد چون راه را برای تجزیه سوریه باز خواهد کرد.
در مناطق کردنشین ترکیه نیز، این گروه در وضعیت بسیار پیچیده و دشواری قرار گرفته است. مهمترین چالش پ.ک.ک در کردستان ترکیه پیامدهای ناشی از تاکید بر مشی مسلحانه و ترور است. خبرگزاری آلمانی دویچه وله نوشت: طی دو ماه گذشته در شهرهای کردنشین ترکیه ۶ شخصیت کرد عضو حزب عدالت و توسعه (آکپارتی) از سوی پ.ک.ک ترور شده اند. در همین گزارش آمده است افراد ترور شده عمدتاً کارمند شهرداری های مناطق کردنشین بوده اند. دویچه وله به نقل از مردم شهرهای کردنشین ترکیه می نویسد غیر از اعضای آکپارتی، اعضای حزب دمکراتیک خلق ها موسوم به HDP که به همسویی با پ.ک.ک اشتهار دارد نیز جانشان در خطر است.
برخی از سازمان های مدنی و مردم نهاد در ترکیه حملات نظامی و نیز اقدامات تروریستی پ.ک.ک را محکوم کردند. گروه دیالوگ دجله – فرات، اتحادیه ی امور دینی ترکیه، انجمنِ صنعتگران و کارفرمایانِ مستقل، انجمن توسعه و شناسایی در شهر دیاربکر از جمله سازمان های بودند که مشی مسلحانه پ.ک.ک را محکوم کردند.
یکی دیگر از چالش های پ.ک.ک طی روزها و هفته های اخیر، بالا گرفتن اختلافات درون گروهی بود. سایت موسسه دیده بان نوشت: طبق اعلام منابع خبری کردی، گروه تجزیه طلب پژاک (شاخه ضد ایرانی حزب کارگران کردستان موسوم به پ.ک.ک) در روزهای گذشته و در مناطق کوهستانی شمال عراق طی مراسمی که در اختفا و به دور از رسانه های ارتباط جمعی برگزار گردید، افراد جدیدی را به جای رحمان حاجی احمدی و رناس سرکردگان این گروه تروریستی منصوب کردند. این انتصاب در حالی انجام گرفت که شنیده ها حاکی از آن است که رحمان حاجی احمدی در این مراسم حضور نیافته و بدین گونه نارضایتی خود را از این تصمیم گروه یادشده اعلام داشته است .بنا بر اعلام رسانه های کردی و بر اساس تصمیمات اتخاذ شده در این کنگره عبدالرحمان حاجی احمدی پس از ۱۲ سال ریاست بر گروه پژاک از این سمت برکنار شده و دو نفر به نام های معینی و وژین به عنوان روئسای جدید این گروه معرفی شدند.
رسانه های وابسته به گروه خشونت طلب پژاک با تاخیر تامل برانگیزی نسبت به اطلاع رسانی محدود درباره موج تغییرات در این گروه خبرپراکنی کردند و در خصوص عدم حضور برخی از افراد شاخص این گروه در مراسم یاد شده نیز هیچ توضیحی ندادند .
در پی رسانه ای شدن این موضوع اخبار و نشانه هایی از بروز اختلاف و تنش شدید در نشست اخیر پژاک و درگیری های لفظی سران گروه آشکار گردید. در این جلسه برخی از اعضاء نسبت به تغییرات جدید استقبال کرده و برخی دیگر آن را تحت تاثیر سیاست های ابلاغی از سوی جمیل بائیک از سران پ.ک.ک علیه عبدالرحمان حاجی احمدی دانسته اند.
یافته های خبری حاکی از آن است که این تغییرات دامنه گسترده تری نیز داشته است ولیکن هنوز آنها اطلاع رسانی نشده و عمده ترین دلیل آن هم نگرانی پژاک از انتشار این اختلافات در بین اعضای گروه است . جالب توجه اینکه در این مراسم بر اساس اخبار و اطلاعات اعلام شده از سوی این گروه فقط تعداد محدودی از کادرهای اصلی گروهک حضور داشته اند و تا شعاع چند کیلومتری هیچ یک از اعضاء رده های پائین تر اجازه تردد به محدوده مراسم را نداشته اند . نکته جالب تر اینکه بسیاری از اعضای شرکت کننده در مراسم مذکور تا دقایق اولیه آغاز این جلسه هیچ اطلاعی از دستور کار مراسم نداشته اند و بسیاری از آنها با اطلاع از موج تغییرات دچار شوک و حیرت شده اند.
بسیاری از گروه های تجزیه طلب ، مسلح و افراطی همچون: فارک، طالبان، منافقین، القاعده، الشباب، جیش العدل، و …. که بر مشی مسلحانه تاکید داشتند هیچگاه نتوانستند به اهداف خود برسند. مبارزه مسلحانه و ترور یک بن بست تاریخی است که در نهایت همین گروه ها اولین قربانیان آن خواهند بود. نظام سلطه با استفاده از موئلفه های قومی و مذهبی و در جهت ادامه ی بحران در نقاط مختلف که همسو با منافع آنان است، از این گروه های مسلح و افراطی به مثابه ابزاری برای پیشبرد اهداف خود استفاده می کنند. پ.ک.ک با گذشت ۳۸ سال از مشی مسلحانه و کشته شدن بیش از ۴۰ هزار نفر هنوز نتوانسته دستاوردی برای کردهای ترکیه داشته باشد. نا امنی مناطق کردنشین و از بین رفتن ظرفیت های توسعه و پیشرفت، قتل، آوارگی، تاثیرت مخرب روحی و روانی بر جامعه و …. ارمغان پ.ک.ک برای کردها بوده است.